مسئولیت اجتماعی شرکت یا Corporate social responsibility یک مدل تجاری و مفهومی گسترده است. این مفهوم به عملکرد مسئولانه‌ی شرکتها در قبال خود، جامعه و محیط‌زیست می‌پردازد.
با انجام مسئولیت اجتماعی شرکت، که شهروندی شرکتی هم نامیده می‌شود، آگاهی خود را از میزان تأثیرگذاری‌تان بر همه جنبه‌های جامعه، (اقتصادی، اجتماعی و محیطی و غیره) اعلام می‌کنید.
بیایید ببنیم اصلا این CSR چیست؟!
مسئولیت اجتماعی شرکت چیست؟
اصطلاح مسئولیت اجتماعی شرکتها (CSR)، به شیوه‌ها و سیاست‌هایی اطلاق می‌شود که علاوه بر در نظر گرفتن منافع یک شرکت، بر رشد و پیشرفت جامعه تمرکز دارند. ایده اصلی CSR این است که شرکتها علاوه بر به حداکثر رساندن سود و افزایش درآمدشان، باید به اهداف اجتماعی نیز توجه کنند. مشاغل از طریق برنامه‌های CSR، می‌توانند برند خود را تقویت کرده و به‌طور هم‌زمان در جهت رشد و منفعت جامعه، قدمی مؤثر بردارند.
CSR به همان اندازه که برای جامعه مهم است، برای یک شرکت نیز اهمیت دارد. فعالیت‌های CSR باعث ایجاد پیوندهای قوی میان کارکنان و شرکتها شده و نقش مؤثری را در تقویت روحیه آنها ایفا می‌کند. همچنین CSR، به کارکنان و کارفرمایان کمک می‌کند تا میزان ارتباطشان با جهان پیرامون را افزایش دهند.
اهمیت مسئولیت اجتماعی شرکت یا CSR چیست؟
کسب‌وکارهایی که نشان می‌دهند وجدان اجتماعی دارند، شانس بیشتری برای موفقیت خواهند داشت و اینجاست که مسئولیت اجتماعی مطرح می‌شود.
مسئولیت اجتماعی وجهه عمومی شرکت را بهبود می بخشد. شرکت هایی با سیاست های مسئولیت اجتماعی خوب پوشش رسانه ای بیشتر و بهتری دریافت می‌کنند، بنابراین این یکی از راه های تبلیغ شرکت آنها است. همچنین مسئولیت اجتماعی حاشیه سود شرکت را افزایش می‌دهد. توجه کسب‌وکارها به موضوع مسئولیت اجتماعی، باعث می‌شود مشتریان تمایل بیشتری به خرید از آنها داشته باشند و در نتیجه فروش و سودشان بالا می‌رود.
علاوه بر اینها، مسئولیت اجتماعی csr دارایی شرکت را بیشتر می‌کند. شهرت خوب، دارایی یک برند است. کسب‌وکارها با نشان دادن اینکه مسئولیت اجتماعی خود را جدی می گیرند، برندینگ قوی‌تری می‌سازند.
انواع مسئولیت اجتماعی شرکت CSR چیست؟
گفتیم که مسئولیت اجتماعی CSR به این معنی است که یک شرکت باید اقدامات خود را به گونه‌ای تعریف کند که از نظر اجتماعی در برابر مشتریان، سهامداران و جهان پاسخگو باشد. اما واقعاً این در عمل به چه معناست؟
بیایید این مسئله را با انواع مسئولیت اجتماعی شرکت‌های توضیح بدهیم.
1. مسئولیت اجتماعی زیست محیطی
برای شرکت هایی که متعهد به CSR هستند، مهم است که شیوه‌های سازگار با محیط زیست داشته باشند. شرکتها می‌توانند سهم قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلودگی، زباله و کاهش منابع طبیعی داشته باشند. اما با تعهد به مسئولیت‌های زیست‌محیطی، یک کسب‌وکار مالکیت تأثیر آن بر محیط‌زیست را در اختیار می‌گیرد.
2. مسئولیت اجتماعی اخلاقی
مسئولیت‌پذیری اخلاقی به این معناست که اطمینان حاصل شود که یک کسب‌وکار در همه کارها درگیر شیوه‌های تجاری منصفانه است. مواردی از جمله رفتار اخلاقی و محترمانه با همه کارکنان، ذینفعان و مشتریان یا تعیین حداقل دستمزد بالاتر را شامل می‌شود.
3. مسئولیت اجتماعی بشردوستانه
در دنیای امروز، تقریباً انتظار می‌رود که کسب‌وکارها به جوامعی که در آن فعالیت دارند و به اهدافی که با مأموریت شرکت آنها همسو هستند، کمک مالی کنند. وقتی کسب و کارها این کار را انجام می دهند، مسئولیت بشردوستانه خود را دنبال می کنند.
4. مسئولیت اقتصادی
هنگامی که یک کسب و کار با در نظر گرفتن مسئولیت اقتصادی عمل می‌کند، تصمیمات مالی اتخاذ خواهد کرد که انجام کارهای خوب را در اولویت قرار می دهد، نه فقط کسب درآمد بیشتر. این بدان معنی است که این نوع CSR با انواع دیگر بالا در هم تنیده شده است.
به عنوان مثال، می تواند به این معنی باشد که یک شرکت با تامین کننده‌ای که از مواد سازگار با محیط زیست استفاده می‌کند قرارداد امضا کند؛ حتی اگر هزینه بیشتری داشته باشد.
دستورالعمل های مسئولیت اجتماعی شرکتها
سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO)، در سال 2010 مجموعه‌ای از استانداردهای اختیاری را برای کمک به اجرای مسئولیت‌های اجتماعی شرکتها منتشر کرد. این استانداردها تنها به ارائه توصیه و راهنمایی‌های لازم CSR می‌پردازد (به دلیل آنکه ماهیت CSR بیشتر کیفی است تا کمی).
این دستورالعمل مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتها را توضیح می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا اصول CSR را به اقدامات عملی تبدیل کنند. این استاندارد برای تمامی سازمان‌ها صرف‌نظر از فعالیت، اندازه و موقعیت آنها در نظر گرفته‌شده است. همچنین از آنجایی که بسیاری از ذینفعان اصلی از سراسر جهان در توسعه ISO 26000 مشارکت داشته‌اند می‌توان آن را یک اجماع بین‌المللی تلقی کرد.
ISO 26000 چیست؟
در سال 2010، سازمان بین المللی استاندارد (ISO)، ISO 26000 را منتشر کرد که مجموعه‌ای از استانداردهای داوطلبانه است که به شرکتها کمک می‌کند مسئولیت اجتماعی شرکت را پیاده کنند. برخلاف سایر استانداردهای ISO، استاندارد ISO 26000 یک راهنما ارائه می‌دهد نه یک سری الزامات. چون ماهیت CSR بیشتر کیفی است تا کمّی و نمی‌توان به استانداردهای آن گواهینامه داد. ISO 26000 مسئولیت‌های اجتماعی را به طور شفاف بیان کرده و به سازمان‌ها کمک می‌کند اصول CSR را عملی کنند.
چطور می‌توانیم csr را در کسب‌وکار خود پیاده سازی کنیم؟
حالا بیایید ببینیم اگر می‌خواهید csr را اجرا کنید باید چه کار کنید:
1. تلاش‌های فعلی خود را بررسی کنید
احتمالا از قبل هم یک سری اقدامات در جهت مسئولیت اجتماعی شرکت کرده‌اید، اما آگاهانه نبوده است. شیوه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت‌تان را بررسی کرده و ببینید چه تاثیری بر محصول و خدمات‌تان دارند.
2. اهداف csr خود را تعریف کنید
در مرحله بعدی، سعی کنید، اهداف csr خودتان را مشخص کرده و ماموریت شرکت، ارزش‌ها و برنامه کار خود را هم درنظر بگیرید.
3. اولویت‌های خود را مشخص کنید
حالا یک سری کارهای منطقی با اولویت بیشتر را انتخاب کنید. مهم است که از کارکنان، شرکا و سهامداران هم نظرخواهی کنید.
4. یک برنامه اقدام و پیگیری را ایجاد کنید
سرانجام، یک برنامه اقدام را طراحی کنید تا بتوانید بر اساس اولویت‌ها عمل کنید. این برنامه باید زمان بندی دقیق و فهرستی از افراد مسئول کارها و منابع اختصاصی برای پروژه را در بر بگیرد. جلسات پیگیری منظمی را تنظیم کنید تا پیاده‌سازی برنامه اقدام را نظارت کنید، نقاط قوت و ضعف را مشخص کرده و تصمیم‌گیری لازم را انجام دهید.
مثال‌های واقعی از مسئولیت اجتماعی شرکتها
اگر می‌خواهید با مثال واقعی ببینید شرکتها چگونه مسئولیت اجتماعی را اجرا کرده‌اند، چند نمونه برایتان آورده‌ایم.
1. مسئولیت اجتماعی شرکت اپل
اپل به‌عنوان یکی از اولین شرکت‌های جهانی که به اثر انتشار کربن خالص صفر شرکتها دست یافت، در سال 2020 برنامه‌های خود را برای گسترش این ابتکار در کل زنجیره تامین خود تا سال 2030 اعلام کرد. در راستای این هدف، تمام محصولات فروخته شده تا پایان دهه کربن صفر خواهند بود. یعنی تولید محصولات نباید منجربه تولید کربن در اتمسفر شود.
تلاش‌های پایداری زیست‌محیطی اپل همچنین شامل بهبود دوام و طول عمر محصولاتش استفاده مجدد از محصولات اپل است. این ابتکارات شامل اطمینان از این است که 40٪ از تمام مواد مورد استفاده در تولید خط مک بوک ایر از منابع بازیافتی ساخته شده است.
2. مسئولیت اجتماعی شرکت استارباکس
Starbucks مدت‌هاست که به دلیل احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد به پایداری و رفاه جامعه، به یک برند محبوب تبدیل شده است. استارباکس از زمانی که فعالیت خود را آغاز کرد، به CSR اهمیت می‌داد. بر اساس گزارش جهانی تأثیر اجتماعی در سال 2020، این شرکت به نقاط عطف زیر دست یافته است:
- تأمین قهوه از منابع 100 درصد اخلاقی
- ایجاد یک شبکه جهانی از کشاورزان و کاشت 100 میلیون درخت برای آنها تا سال 2025
- پیشگام در ساختن ساختمان سبز در تمام فروشگاه‌ها
- صرف میلیون‌ها ساعت برای انجام خدمات اجتماعی
- ایجاد برنامه‌های دانشگاهی و اختصاص وام‌های دانشجویی برای کارمندان
در سال 2015، استارباکس تایید کرد که 99% زنجیره تامین قهوه این شرکت، دارای منابع اخلاقی است و به دنبال این است که با تلاش مستمر و مشارکت با مزارع قهوه محلی و سازمان‌های مربوطه، این رقم را به 100% برساند. استاربکس مزارع قهوه را از نظر استانداردهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ارزیابی می‌کند تا مطمئن شود منبع تامین محصولاتش در راستای CSR باشد و تاثیر اجتماعی مثبتی داشته باشد.
3. مسئولیت اجتماعی شرکت لگو
یکی از معروف‌ترین شرکت‌های دنیا در زمینه CSR، شرکت Lego است. هدف این شرکت، نه تنها کمک به رشد و پرورش کودکان از طریق بازی خلاقانه است، بلکه داشتن یک سیاره سالم را هم ترویج می‌دهد.
لگو اولین و تنها شرکتی است که توسط صندوق جهانی حیات وحش به عنوان شریک حفاظت از آب و هوا و محیط زیست شناخته می‌شود. تمام تلاش این شرکت در رابطه با CSR این است که اثر کربن در کره زمین را به حداقل برساند. همچنین تعهد آن به پایداری، فراتر از مشارکتش است.
این شرکت اسباب‌بازی سازی قصد دارد تا سال 2030 برای تهیه اسباب‌بازی‌ها و بسته‌بندی آنها از مواد دوستدار محیط زیست استفاده کند و تا کنون هم قدم‌های زیادی در این رابطه برداشته است.
4. مسئولیت اجتماعی شرکت کاله
یکی از اقداماتی که شرکت کاله طی دوران کرونا انجام داد و به عنوان یکی از نمونه مسئولیت اجتماعی شرکتها در ایران سر و صدای زیادی به راه انداخت، شرکت در کمپین «به هم دلگرمیم» بود. در طرحی مشترک با «هلال احمر» و «اسنپ»، شرکت متعهد شد که به ازای هر ریتوییت در شبکه اجتماعی توئیتر، یک بسته غذایی حاوی انواع محصولات لبنی و پروتئینی را به دست خانواده های آسیب دیده از کرونا در استان های تهران، قم، مازندران و خوزستان برساند. در این طرح که با همکاری سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر و با کمک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاه‌های حمایتی انجام شد این محصولات، جمعا به ارزش ۲۰۰ هزار تومان به حمایت دیدگان اختصاص یافت (منبع).
نتیجه گیری
مسئولیت اجتماعی شرکت یا Corporate social responsibility به سیاست‌گذاری‌های درون‌سازمانی در جهت بهبود، رشد و پیشرفت جامعه اطلاق می‌شود. فعالیت‌های زیست‌محیطی، خیریه و داوطلبانه، مهم‌ترین CSRها هستند. مسئولیت اجتماعی شرکت به همان اندازه که برای جامعه مهم است، برای یک شرکت نیز اهمیت دارد. با استفاده از CSR هم به جامعه خدمت کرده و هم استراتژی‌های برندینگ را تقویت می‌کنید.
سوالات متداول
مسئولیت اجتماعی شرکت CSR چیست؟
منظور از مسئولیت اجتماعی شرکت، هر فعالیت اجتماعی یا زیست محیطی است که برای مشارکت شرکت در رفع دغدغه‌های جامعه انجام می‌شود.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها در ایران چه اهمیتی دارد؟
شاید فکر کنید که CSR فقط برای خارجی‌ها مفید است. اما همانطور که شرکت کاله و اسنپ را برایتان مثال زدیم، شرکت‌های ایرانی هم از این مفهوم استفاده می‌کنند و تاثیر بی‌نظیر آن را دیدده‌اند. CSR باعث افزایش آگاهی برند و فروش می‌شود.
یکی از موضوعات جذاب و دوست داشتنی که به برند و ذهنیتی که از برند در ذهن مخاطب ایجاد می کند، می تواند خیلی کمک کند.
پذیرش مسئولیت اجتماعی و ایجاد کمپین های مرتبط با مناسبت های موجود، می تواند این پیام را به مخاطبان بدهد که این سازامان یا شرکت صرفا به دنبال فروش و سود شخصی نیست، بلکه فراتر از همه اینها جامعه برای من در اولویت است و خدمات و محصولات من نیز در همین راستای بهتر کردن جهان برای زندگیست.
ُسلام
دقیقا همینطوره
شاید توی ایران خیلی جا نیوفتاده باشه؛ اما CSR یکی از بهترین و زیباترین جنبه های تجارته.