سرویس خدمات ابری یا SaaS چیست؟ راهکارهای انتخاب SaaS

SaaS عبارتی است که در سال‌های اخیر خیلی به گوش ما می‌خورد. متخصصان فناوری اطلاعات به اکثر کسب‌وکارها توصیه می‌کنند که فعالیت‌های حوزه دیجیتال خود را به بستر SaaS منتقل کنند، اما لازم است بدانیم Saas چیست؟ چه کاربردی برای ما دارد؟ و ما چگونه می‌توانیم به کمک آن به منافع خود برسیم؟
 

SaaS چیست؟

نرم‌افزار Software as a service یا (SaaS) یک مدل توزیع نرم‌افزار است که در آن یک ارائه دهنده ابری اپلیکیشن‌ها را میزبانی می‌کند و آن‌ها را از طریق اینترنت در دسترس کاربران نهایی قرار می‌دهد. در این مدل یک فروشنده نرم‌افزار مستقل (ISV) ممکن است با یک ارائه دهنده رایانش ابری شخص ثالث برای میزبانی برنامه، قرارداد ببندد. یا در رابطه با شرکت‌های بزرگ‌تر مانند مایکروسافت، ارائه دهنده رایانش ابری ممکن است فروشنده نرم‌افزار هم باشد.

به‌طورکلی سه دسته اصلی محاسبه ابری وجود دارد: زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)، پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) و نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS).
 

طیف وسیعی از متخصصان فناوری اطلاعات، کاربران تجاری و کاربران شخصی از اپلیکیشن‌های SaaS استفاده می‌کنند. محصولات نرم‌افزارهای مبتنی بر SaaS (برخلاف IaaS و PaaS) هم برای کاربران B2B و هم برای کاربران B2C طراحی شده است. از سرگرمی‌های شخصی مانند Netflix گرفته تا ابزارهای پیشرفته فناوری اطلاعات، همه جز سرویس‌های مبتنی بر SaaS محسوب می‌شوند.

ویژگی‌های SaaS

اگرچه تمام اپلیکیشن‌های SaaS تمام این ویژگی‌ها را ندارند، اما موارد زیر در اکثر آنها مشترک است:

• تحویل سریع فیچرها: امروزه اپلیکیشن‌های SaaS زودتر از نسخه‌های قدیمی به‌روزرسانی می‌شوند. مثلا هر هفته یا هر ماه.
• پروتکل‌های یکپارچه‌ سازی باز: اپلیکیشن‌های SaaS پروتکل‌های یکپارچه سازی و رابط برنامه نویسی برنامه ارائه می‌دهند که در طیف وسیعی از شبکه‌ها کار می‌کنند.
• عملکرد مشارکتی: از توسعه خدمات شبکه سازی مختلف در اینترنت الهام گرفته و ویژگی‌هایی ارائه می‌دهند که کاربران را ترغیب می‌کنند اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و با هم همکاری کنند.
• SaaS باز: به نرم‌افزار SaaS مبتنی بر کد منبع باز اشاره دارد. این نرم‌افزار هم مبتنی بر وب بوده و توسط ارائه دهنده خدمات، میزبانی، پشتیبانی و نگهداری می‌شود.

معماری SaaS

اپلیکیشن‌ها و خدمات SaaS معمولاً از رویکرد چند مستأجره (multi-tenant) استفاده می‌کنند، به این معنی که یک نمونه از اپلیکیشن‌ SaaS روی سرورهای میزبان اجرا می‌شود و این نمونه واحد به هر مشترک ابری (یا مستاجر) خدمات می‌دهد. این اپلیکیشن‌ در یک نسخه و پیکربندی واحد برای همه مشتریان (یا مستاجران) اجرا می‌شود. اگرچه مشترکان در فضای ابری یکسان با زیرساخت و پلتفرم مشترک کار می‌کنند، اما داده‌های مشتریان مختلف، جدا از هم خواهند بود.

معماری معمول چند مستأجره برنامه‌های SaaS بدین معناست که ارائه دهنده خدمات ابری می‌تواند تعمیر، نگهداری، به‌روزرسانی و رفع مشکلات سیستم را سریع‌تر، آسان‌تر و کارآمدتر مدیریت کند. مهندسان می‌توانند به‌جای اعمال تغییرات در چندین مورد، با حفظ یک نمونه مشترک، تغییرات لازم را برای همه مشتریان ایجاد کنند.

به علاوه با مستاجری چندگانه، منابع بیشتری در اختیار گروه بزرگ‌تری از مردم قرار می‌گیرد؛ بدون این‌که عملکردهای مهم رایانش ابری مانند امنیت، سرعت و حریم خصوصی به خطر بیفتد.

مزایای SaaS

نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) نیاز سازمان‌ها به نصب و اجرای اپلیکیشن‌ها بر روی رایانه یا در مراکز داده‌ها را برطرف می‌کند. این امر هزینه خرید، تهیه و نگهداری سخت‌افزار، مجوز و فرایندهای نصب و پشتیبانی نرم‌افزار را حذف می‌کند.
 

مزایای دیگر مدل SaaS عبارت‌اند از:

پرداخت‌های انعطاف‌پذیر

به‌جای خرید نرم‌افزار برای نصب یا سخت‌افزار اضافی برای پشتیبانی از آن، می‌توانید از SaaS استفاده کنید.

استفاده مقیاس‌پذیر

سرویس‌های ابری مانند SaaS مقیاس‌پذیری عمودی بالایی را ارائه می‌دهند که به مشتریان این امکان را می‌دهد تا تعداد خدمات و ویژگی‌ها را بر اساس نیازهایشان تعیین کنند.

به‌روزرسانی‌های خودکار

به‌روزرسانی و مدیریت ترمیم سیستم‌های سرویس‌های مبتنی بر SaaS، کاملا اتوماتیک و توسط ارائه دهنده انجام می‌شوند. این امر بار کاری کارکنان IT داخلی را کاهش می‌دهد.

دسترسی و ماندگاری

از آنجا که فروشندگان SaaS اپلیکیشن‌ها را از طریق اینترنت ارائه می‌دهند، کاربران می‌توانند از هر دستگاه و مکان مجهز به اینترنت به آن‌ها دسترسی داشته باشند.

سفارشی‌سازی

اپلیکیشن‌های SaaS اغلب قابل تنظیم هستند و می‌توانند با سایر اپلیکیشن‌های تجاری همگام‌سازی شوند؛ به‌ویژه با اپلیکیشن‌هایی که معتبرترین ارائه‌دهندگان دنیا ارائه می‌کنند.

چالش‌ها و ریسک‌های SaaS

طبیعتا نرم‌افزارهای مبتنی بر SaaS ریسک‌ها و چالش‌های بالقوه‌ای را نیز به همراه دارند. با تهیه نرم‌افزار باید فرایند اجرای سیستم، بررسی، پیگیری و امنیت آن را به فروشندگان خارجی بسپارید و به آن‌ها اعتماد کنید.

• مسائل خارج از کنترل مشتری: مشکلات زمانی پیش می‌آیند که ارائه‌دهندگان دچار اختلال در خدمات شوند، این‌ مساله می‌تواند بر توانایی مشتریان در استفاده از SaaS تأثیر بگذارد.

• عدم کنترل نسخه سازی: اگر ارائه دهنده نسخه جدیدی از یک اپلیکیشن را به کار گیرد، همه مشتریان مجبورند تا از نسخه‌ی جدید استفاده کنند. این مسئله زمان و منابع اضافی برای آموزش را به دنبال خواهد داشت.

• مشکل در تعویض فروشندگان: تعویض فروشندگان در تمامی سیستم‌های خدمات ابری، مشکل است. تغییر فروشندگان، باعث می‌شود تا حجم زیادی از داده‌ها را بین دو سیستم منتقل کنید.

• امنیت: امنیت ابری یکی از مهم‌ترین چالش‌های اپلیکیشن‌های SaaS است.

امنیت و حریم خصوصی SaaS

علیرغم به‌کارگیری سریع مدل‌های ابری برای محصولات نرم‌افزاری، سازمان‌ها هنوز در مورد امنیت و حفظ حریم خصوصی محصولات SaaS احتیاط می‌کنند. این نگرانی‌ها عبارت‌اند از:

• رمزگذاری و مدیریت کلید
• مدیریت هویت و دسترسی (IAM)
• نظارت امنیتی
• پاسخ به اتفاق‌ها
• ادغام ضعیف در محیط‌های امنیتی گسترده‌تر و خاص شرکت
• برآوردن شرایط اقامت اطلاعات
• حریم خصوصی داده‌ها
• هزینه سرمایه‌گذاری در ابزارهای ثالث برای جبران خطرات امنیتی SaaS
• عدم ارتباط با کارشناسان فنی و امنیتی در حین فروش

تفاوت سیستم‌های SaaS با IaaS و PaaS

همان‌طور که گفتیم، SaaS، IaaS و PaaS سه مدل اصلی خدمات ابری هستند. تفاوت مدل‌ها در کامل بودن محصول است. محصولات SaaS اپلیکیشن‌هایی کاربردی، مکمل و کاملاً مدیریت شده هستند. IaaS عمدتاً برون‌سپاری منابع مرکز داده است و PaaS پلتفرم و ابزارهای توسعه را ارائه می‌دهد که توسط مرکز داده ارائه دهنده میزبانی می‌شوند.

جدول زیر تفاوت‌های این سه را نشان می‌دهد:

IaaS توسط شرکت‌هایی استفاده می‌شود که می‌خواهند مرکز داده و منابع رایانه خود را به یک ارائه دهنده ابری برون‌سپاری کنند.
 

PaaS چهارچوبی از منابع را برای توسعه‌دهندگان داخلی سازمان فراهم می‌کند. این پلتفرم میزبانی شده، توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا اپلیکیشن‌های سفارشی ایجاد کنند.

فروشندگان SaaS و نمونه‌های آن

بازار سرویس‌های مبتنی بر SaaS شامل انواع فروشندگان و محصولات نرم‌افزاری است؛ از فروشندگان کوچک و تک‌محصولی گرفته تا غول‌های ابری مانند AWS و گوگل.

محصولات SaaS نیز متنوع هستند و از خدمات پخش ویدئو تا ابزارهای تجزیه‌وتحلیل IT را شامل می‌شوند. اپلیکیشن‌های تجاری اصلی مانند ایمیل، مدیریت فروش، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، مدیریت مالی، مدیریت منابع انسانی (HRM)، صورتحساب و همکاری، از کاربردی‌ترین اپلیکیشن های SaaS هستند. محصولات Enterprise SaaS برای صنایع خاص مانند بیمه یا پزشکی هم به عنوان محصولات SaaS عمودی شناخته می‌شوند.

محصولات SaaS ممکن است در بازارهای B2B، B2C و یا هر دو عرضه شوند. نمونه‌هایی از محصولات محبوب SaaS عبارت‌اند از:

CRM دیدار

نرم افزار CRM دیدار یک نمونه b2b SaaS است که سرویس مدیریت روابط مشتریان را به صورت ابری ارائه می‌دهد. این نرم افزار کمک زیادی به بخش‌های بازاریابی، فروش و خدمات مشتریان می‌کند. علاوه بر این، برای تجزیه‌وتحلیل، اتوماسیون و تولید سرنخ هم بسیار مفید است.
از ویژگی‌های مهم CRM دیدار این است که کمک می‌کند رضایت مشتریان و وفاداری آنها را به شدت افزایش داده و فروش‌تان را چند برابر کنید.
 

نرم افزار Dropbox

با Dropbox می‌توانید فایل‌ها را ذخیره کرده و آنها را با سیستم ابری‌تان همگام سازی کنید. Dropbox یک فولدر خاص روی کامپیوتر کاربران درست می‌کند که تمام فایل‌ها را با هم در یک جا نگه می‌دارد. سرورهای Dropbox محتوا و فایل‌های این فولدر را با هم همگام سازی می‌کنند.
 

G Suite

با استفاده از اپلیکیشن‌های SaaS که گوگل ارائه می‌دهد می‌توانید روش زندگی بهتری به دست آورید.Google Suite اپلیکیشن‌های معروفی مثل Gmail، Google Docs، Google Sheets و Google Drive را ارائه می‌دهد.
G Suite برخلاف رقبایش، در تمام دستگاه‌ها نصب شده و با اندروید کار می‌کند. همچنین با قدرت ذخیره‌سازی ابری‌ حرفه‌ای که دارد، می تواند در اپلیکیشن‌های مختلف سرچ کند. امکان مدیریت انعطاف پذیر حساب‌های کاربری را می‌دهد.
 

Slack

Slack یکی از معروف‌ترین نمونه‌های SaaS است. این نرم افزار در واقع یک پلتفرم ارتباط کسب‌وکار است که ویژگی‌های گسترده‌ای دارد.
این نرم افزار با محافظت خصوصی و امنیت رمزگذاری پایان به پایان، هم پیام‌های شخصی می‌فرستد و امکان برگزاری بحث‌های گروهی را می‌دهد.
Slack نرم افزار کاملی برای برقراری ارتباط و همکاری در شرایطی است که ایمیل بیش از حد رسمی بوده و اس ام اس خیلی غیررسمی است. خیلی از شرکت‌ها به خاطر رابط کاربری ساده و ادغام با اپلیکیشن‌های مختلف، از این سیستم استفاده می‌کنند.

قیمت‌گذاری SaaS

به‌طورکلی استفاده از محصول نرم‌افزارهای مبتنی بر SaaS مقرون به‌صرفه‌تر از نرم‌افزارهای سازمانی سنتی است، زیرا نیازی به راه‌اندازی و نصب بر روی سخت‌افزار ندارد و نسخه آزمایشی دارد. ارائه‌دهندگان SaaS معمولاً از یکی از مدل‌های قیمت‌گذاری مبتنی بر اشتراک برای مشتریان استفاده می‌کنند:

• رایگان یا بر پایه تبلیغات: ارائه‌دهندگان سرویس‌های رایگان SaaS، معمولاً از طریق تبلیغات درآمدزایی می‌کنند. در این مدل معمولاً گزینه‌ای برای ارتقاء به سطح پولی و حذف تبلیغات وجود دارد.
• نرخ ثابت: مشتریان در ازای هزینه اشتراک ماهانه یا سالانه ثابت، امکان دسترسی به مجموعه کامل نرم‌افزار را خواهند داشت.
• به ازای هر کاربر: قیمت براساس تعداد کاربران سرویس تعیین می‌شود. به ازای هر کاربر، یک قیمت ثابت اضافه خواهد شد.
• سطوح ذخیره‌سازی: ممکن است مشتریان به خدمات رایگان دسترسی داشته باشند اما در صورت تمایل به استفاده از محصول پس از اتمام محدودیت رایگان، باید هزینه ذخیره‌سازی را بپردازند.

• سطوح کاربر: سطوح قیمت‌گذاری بر اساس طیف وسیعی از کاربران فعال است که می‌توانند در یک اشتراک واحد وجود داشته باشند.
• به ازای هر کاربر فعال: جنبه‌هایی از استراتژی‌های «به ازای هر کاربر» و «پرداخت به ازای استفاده» در اینجا هم وجود دارد. تنها در صورتی که کاربر به‌طور فعال از سرویس فراتر از آستانه تعیین شده استفاده کند، هزینه مشترکان به ازای هر کاربر محاسبه می‌شود.
• سطوح مبتنی بر ویژگی: سطوح قیمت با توجه به ویژگی‌هایی که مشترک به دنبال آن است تعیین می‌شود. در این مدل نسخه‌های کاهش یافته نرم‌افزار با ویژگی‌های محدود با قیمتی کمتر از سطح حداکثر قابلیت‌ها در دسترس هستند. سطوح ویژگی‌های اضافی بین سطوح حداقل و حداکثر عملکرد نیز ممکن است وجود داشته باشد.
• نیمه رایگان: استفاده از این سرویس به‌طورکلی با سطح ابتدایی رایگان خواهد بود. بااین‌حال به‌طور معمول محدودیت‌های عملکردی وجود دارد که مشتریان را به سطح پولی متمایل می‌کند.

نرم افزار SaaS CRM چیست؟

SaaS CRM یک نرم افزار ابری است که اجازه دسترسی همیشگی به قابلیت‌های CRM را می‌دهد و بدون نیاز به پرداخت هزینه برای نصب و نگهداری آن، از CRM پشتیبانی می‌کند. CRM مبتنی بر SaaS، روابط شرکت با مشتریان را به طور واضح نشان داده و با انجام خودکار کارهای بازاریابی، فروش و خدمات مشتریان، کمک زیادی به کسب‌وکارها می‌کند.
 

در مدل SaaS نرم افزار CRM، شما مسئول اداره نرم افزار نیستید. شما فقط یک کاربر هستید. به طور کلی، از طریق اپلیکیشن‌های موبایل و رابط‌های کاربری وب، می‌توانید به نرم‌ افزار دسترسی داشته باشید.

چرا باید از نرم افزار SAAS استفاده کنیم؟

استفاده از نرم افزار SAAS CRM مزیت‌های زیادی دارد؛ مهم‌ترینش این است که ارزان‌تر و کاراتر است. همچنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اغلب این گونه از نرم افزارها نسخه آزمایشی دارند و شما با استفاده از آن می توانید بعد از اطمینان از کارا بودن این نرم افزارها آن را خرید کنید
• ارزانی این نرم افزارها که کاملا مشخص است، شما اگر همان 10 میلیون تومان را در بانک بگذارید با سود آن می توانید هزینه این نرم افزارها را پرداخت کنید علاوه براینکه دیگر هزینه پشتیبانی، سخت افزار و ارتقاء را نمی دهید.
• این نرم افزارها با تجمیع ایده های مشتریان خود به سرعت به روز می شوند و شما بابت این ارتقاء ها و استفاده از این ایده ه هیچ هزینهء دیگری پرداخت نمی کنید
• از این نرم افزار بدون نصب هیچ چیزی و فقط از طریق مرورگر استفاده می کنید
• داده های شما توسط متخصصین این حوزه ها به صورت حرفه ای پشتیبانگیری و نگهداری می شود، با خراب شدن هارد کامپیوترتان و یا دزدیده شدن لپ تاپ تان، داده های شما از بین نخواهد رفت
• این نرم افزارها از هر کجای دنیا قابل دسترسی هستند، چه شرکت، چه خانه، چه سفر، چه در تاکسی شما می توانید از این نرم افزارها استفاده کنید
• این نرم افزارها شرکت های قوی تری در حوزه نرم افزار می سازند، شرکت های قوی تر می توانند سرویس بهتری به مشتریان خود بدهند

آینده SaaS

آینده SaaS احتمالا شاهد پذیرش روزافزون این سرویس از سوی متخصصان خدمات، یکپارچه سازی بیشتر نقطه به نقطه، تاکید بیشتر بر رابطه بین مشتریان و ارائه دهندگان اصلی و یک بینش پیچیده‌تر مبتنی بر داده‌های دقیق‌تر است.

نتیجه‌گیری

سیستم‌های Software-as-a-Service (یا SaaS)، به دلیل دسترسی گسترده به اینترنت مطرح شده‌اند. این سیستم‌ها، راهی برای ارائه‌ی نرم‌افزار در فضای اینترنتی را فراهم می‌کنند. برای استفاده از چنین نرم‌افزارهایی، تنها به اینترنت و یک مرورگر نیاز خواهید داشت. تمامی فرایندهای مرتبط (مانند به‌روزرسانی و پشتیبانی) هم توسط ارائه‌دهندگان سرویس انجام می‌شود و دیگر نیازی نیست نگران این مسائل باشید.

منابع:
SaaS چیست؟ هرآنچه که باید درباره آن بدانید
SaaS چیست؟  
 

×