زمان خواندن 6.5 دقیقه
نرخ بازگشت سرمایه ROI چیست؟ در این مقاله مفهوم پرکاربرد roi و فرمول محاسبه آن را به شما معرفی میکنیم.
فرض کنید به شما بگوییم یک جایی هست که تضمین میدهد در ازای سرمایهگذاری یک میلیون تومانی شما، سود خالص سه میلیون تومان را پرداخت میکند. به این شاخص کلیدی، نرخ بازگشت سرمایه یا ROI میگویند. این نرخ در این مثال ۳۰۰ درصد میشود.
دانستن این شاخص مهم است چرا که تصمیمگیری را به شدت آسان میکند. مثلا اگر بدانید میزان برگشت سرمایه هر منبع تبلیغاتیتان چقدر است، مسیر تصمیم گیری برای تبلیغات خیلی ساده و راحت خواهد شد.
بهترین شیوه برای تصمیمگیری در مورد اینجا کجا تبلیغ کنید، این است که ROI هر کدام از شیوههای تبلیغات را بدانید.
زیراک رادید
نرخ بازگشت سرمایه ROI یا (Return on investment) یک شاخص کلیدی ارزیابی عملکرد KPI یا مقیاس مالی است که به منظور محاسبه احتمال سود پس از سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این نسبت میتوانید میزان سود و ضرر ناشی از سرمایهگذاری را با میزان هزینههای سرمایهگذاری مقایسه کنید.
با محاسبات نرخ بازگشت سرمایه ROI میتوانید سود بالقوه یک سرمایهگذاری مستقل را با سود چندین سرمایهگذاری مقایسه کنید. میتوانید از نرخ بازگشت سرمایه برای محاسبه سودآوری سهامها، سرمایهگذاری در یک تجارت خاص، یا معاملات ملکی استفاده کنید. محاسبه نرخ بازگشت سرمایه هم اصلا کار سختی نیست و یک فرمول ساده دارد که در ادامه ارائه میدهیم. اما یک عیب محاسبه نرخ بازگشت سرمایه این است که مدت زمان نگهداشت سرمایه را در نظر نمیگیرد. در ادامه بیشتر درباره آن توضیح میدهیم.
برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI میتوانید از دو روش زیر استفاده کنید:
نکاتی وجود دارند که باید آنها را در تفسیر نتایج ROI در نظر بگیرید. اول اینکه نرخ بازگشت سرمایه ROI عموماً به صورت درصدی گزارش میشود. چرا که درک درصد (در مقایسه با نسبت) راحتتر است. دوم اینکه در محاسبات ROI، بازده خالص را در صورت کسر قرار میدهند؛ چون هم میتواند مثبت باشد و هم منفی.
وقتی نرخ بازگشت سرمایه ROI مثبت باشد، بازده خالص مثبت بوده (چرا که میزان کل بازگشتی از میزان کل هزینهها بیشتر بوده است). و اگر ROI منفی باشد یعنی متضرر شده اید و هزینههای کلی از میزان سود کلی بیشتر بوده است. نکته آخر اینکه برای محاسبه دقیق نرخ بازگشت سرمایه ROI باید هزینههای کلی و میزان سود کلی را هم در نظر بگیرید. برای محاسبه جز به جز گزینههای سرمایهگذاری موجود، باید نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه را هم در نظر بگیرید.
فرض کنید سرمایهگذاری هزار سهام از یک شرکت خیالی به نام Worldwide Wicket Co را خریداری کرده است و سود خالص هر سهام 10 دلار بوده است. این سرمایهگذار یک سال بعد، سهامش را به قیمت 12.5 دلار به فروش میرساند. و برای بازهی نگهداشت سرمایهی یک ساله ، 500 دلار سود سهام دریافت میکند. این سرمایهگذار همچنین 125 دلار بابت کمیسیون معاملاتی (trading commissions) پرداخت کرده تا بتواند سهام خرید و فروش کند.
نرخ ROI این سرمایهگذار به صورت زیر محاسبه خواهد شد:
ROI = ([($12.50 – $10.00) * 1000 + $500 – $125] ÷ ($10.00 * 1000)) * 100 = 28.75%
بیایید تا مراحل محاسبات را به صورت جزئی بررسی کنیم:
اگر بخواهید با ریزبینی بیشتری عمل کنید، میتوانیدنرخ بازگشت سرمایه ROI را به اجزای آن تقسیم بندی کنیم. در مثال بالا متوجه شدیم که 23.75 درصد از بازده کل و 5 درصد از سود سهام حاصل میشود. این تقسیمبندی از آنجایی صورت میپذیرد که در بیشتر مواقع نرخ مالیات بازده کل و سود سهام متفاوت است.
ROI = %جمع کل سود سرمایه – کمیسیون% + نرخ سود
جمع کل سود سرمایه = $2500 ÷ $10,000 * 100 = 25.00%
کمیسیون = $125 ÷ $10,000 * 100 = 1.25%
نرخ سود = $500 ÷ $10,000 * 100 = 5.00%
ROI = 25.00% – 1.25% + 5.00% = 28.75%
نکته: وقتی نرخ بازگشت سرمایه ROI مثبت باشد، بازده خالص مثبت است. چرا که سود کل از هزینهها بیشتر بوده است. ROI منفی نشان دهنده سود کل منفی است و زمانی رخ میدهد که هزینهها از سود بیشتر باشند.
از ROI میتوانید برای ارزیابی تصمیمات مختلف مربوط به سرمایهگذاری استفاده کنید. همچنین کسبوکارها از نرخ بازگشت سرمایه برای ارزیابی سرمایهگذاریهای آینده یا قبلی خودشان هم استفاده میکنند.
با محاسبه ROI میتوانید درباره سرمایهگذاری شخصیتان هم قضاوت کنید و سرمایهگذاریهای مختلف را با هم مقایسه کنید.
کارهای دیگری جایگزین ROI هم هست که کسبوکارها میتوانند به درجات مختلف از آنها استفاده کنند. این جایگزینها عبارتند از:
این شکل از نرخ بازگشت سرمایه، طول مدت زمانی را مدنظر قرار میدهد که یک سهامدار سرمایهگذاری میکند. فرمول محاسبه این جایگزین نرخ بازگشت سرمایه عبارت است از:
100 x ارزش اولیه سرمایه / (ارزش نهایی سرمایه گذاری- ارزش اولیه سرمایه) = ROI سالانه
SROI مبتنی بر نتیجه بوده و تاثیر گستردهتر ارزش اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی را مدنظر قرار میدهد. این جایگزین نرخ بازگشت، نتیجه را به ارزشهای دلاری ملموس تبدیل میکند. فرمول محاسبه آن عبارت است از:
ارزش فعلی خالص سرمایه / ارزش فعلی خالص مزایا = SROI
این جایگزین نرخ بازگشت سرمایه به تعیین اثربخشی استراتژی بازاریابی یا برنامه بازاریابی یک کسبوکار کمک میکند. محاسبه آن به صورت زیر است:
هزینه بازاریابی / (رشد فروش – هزینه بازاریابی)
این مورد هم به تعیین اثربخشی یک کمپین شبکههای اجتماعی کمک کرده و نشان میدهد که یک پست یا محتوا چند ویو و لایک خورده است. یک فرمول محاسبه ساده برای اندازهگیری زمان، پول و منابعی که برای ROI شبکههای اجتماعی صرف شده، عبارت است از:
100 x (سرمایه کل/ ارزش)
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه، راه حلی برای حذف محدودیت کلیدی محاسبات ROI استاندارد است. فرمول نرخ بازگشت سرمایه سالانه مانند زیر است:
اگر یک سرمایهگذاری فرضی در طی 5 سال، نرخ بازگشت سرمایه ROI پنجاه درصدی را به همراه داشته باشد، ROI سالانه، 10% خواهد بود. این میزان از تقسیم ROI کلی بر سالهای نگهداشت سرمایه به دست آمده است و میزان تقریبی ROI سالانه را نشان میدهد. میگوییم تقریبی چرا که تأثیر بهره مرکب را در نظر نمیگیرد. بهره مرکب در گذر زمان تأثیر غیر قابل اغماضی خواهد داشت. هرچه مدت زمان بیشتر باشد، تفاوت بین میانگین تقریبی ROI سالانه (که از تقسیم ROI کلی بر سالهای نگهداشت) و میزان واقعی ROI سالانه بیشتر خواهد بود. بر اساس فرمول بالا:
سالانه ROI=[(1+0.50)1/5−1]×100%=8.45%
میتوانید نرخ ROI با زمان نگهداشت کمتر از یک سال را با تبدیل کسری زمان نگهداشت (تقسیم مدتزمان بر 12 ماه) محاسبه کنید. به عنوان مثال فرض کنید نرخ ROI سرمایهگذاری خاصی طی 6 ماه، 10% بوده باشد. پس:
ROI سالانه = [(1+0.10) 1/0.5−1]×100%=21.00%
عدد 0.5 در محاسبات بالا، بیانگر 6 ماه است.
نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه زمانی مفید است که بخواهید میزان بازگشت سرمایه سرمایهگذاریهای مختلف را محاسبه و مقایسه کنید. فرض کنید سرمایه گذاری پنج ساله در سهام X، نرخ ROI پنجاه درصدی و سرمایهگذاری سه ساله در سهام Y، نرخ ROI سی درصدی را به دنبال داشته باشد. با استفاده از محاسبات زیر میتوانید بهترین سرمایهگذاری را مشخص کنید:
AROIX= [(1+0.50)1/5−1]×100%=8.45%
AROIY= [(1+0.30)1/3−1]×100%=9.14%
منظور از AROIX، نرخ ROI سالانه سهام X و منظور از AROIY نرخ ROI سالانه سهام Yمیباشد. بر اساس این محاسبات، سرمایهگذاری روی Y بسیار بهتر است.
اگر از سرمایهگذاریتان سود ببرید، با استفاده از Leverage میتوانید تأثیرات نرخ بازگشت سرمایه ROI را بیشتر کنید. اما اگر ضرر کنید هم همین اثر را خواهد گذاشت و ضررهایتان را افزایش میدهد.
فرض کنید سرمایهگذاری، هزار سهام از یک شرکت فرضی .Worldwide Wickets Co را به قیمت هر سهام 10 دلار خریداری کرده و این خرید را با حاشیه (margin) 50% انجام دهد؛ یعنی 5000 دلار از سرمایه شخصی هزینه کرده و 5000 دلار از کارگزاری قرض گرفته و حساب مارجین ایجاد کند. این سهام دار، دقیقا یک سال بعد، سهامش را به ارزش 12.50 دلار به فروش میرساند. سود سهام این فرد، با زمان نگهداشت یک سال، 500 دلار بوده است. به علاوه 125 دلار برای کمیسیون معاملاتی (در زمان خرید و فروش) خرج کرده است. به علاوه برای مارجین دریافتی، نرخ بهره 9 درصدی در نظر گرفته شده است.
برای محاسبه ROI این مثال خیالی، نکات مهمی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید. اول اینکه باید بهره مارجین (450 دلار) را در هزینههای کلی لحاظ کنید. سپس باید در نظر بگیرید که سرمایهگذاری اولیه اکنون 5000 دلار خواهد بود. چرا که با گرفتن وام مارجین، از اهرم استفاده کردهاید.
ROI = [($12.50 – $10)*1000 + $500 – $125 – $450] ÷ [($10*1000) – ($10*500)] * 100 = 48.5%
با وجود اینکه بازده خالص این معامله 450 دلار کاهش داشته، اما ROI دائما بالاتر از 48.50% خواهد بود (در مقایسه با زمانی که از اهرمی استفاده نکرده و نرخ بازگشت سرمایه 28.75% را تجربه میکنید).
بیایید کمی بیشتر بررسی کنیم. فرض کنید قیمت سهام به جای آنکه تا 12.50 افزایش بیاید، به 8.00 دلار سقوط کند. در این حالت سرمایهگذار تصمیم میگیرد که جلوی ضرر را بگیرد و موقعیتش را به طور کامل بفروشد. در این حالت ROI به صورت زیر محاسبه میشود:
نرخ بازگشت سرمایهی -41.50% (با اهرم) بسیار بدتر از نرخ -16.25% (بدون اهرم) است.
محاسبه ROI در اکسل بسیار سادهتر از محاسبه آن به کمک ماشین حساب است. در واقع مکانیزم محاسبه ROI در اکسل به این صورت است که شما مجموعه از فرمولها را در اکسل تعریف میکنید، ارقام مورد نظرتان را وارد و طیفی از محاسبات بازگشت سرمایه از بازده حقوق صاحبان سهام گرفته تا نرخ بازده داخلی و بازگشت سرمایه سالانه را به کمک آن محاسبه میکنید.
برای نمونه بیایید نرم بازگشت سرمایه سالانه را در تصویر زیر ببینیم. این عدد به صورت درصد به نمایش در خواهد آمد به این ترتیب که
ROI = (مقدار پایانی / مقدار شروع) ^ (1 / تعداد سال) -1
** برای محاسبه تعداد سال، تاریخ شروع خود را از تاریخ پایان کم کرده، سپس بر 365 تقسیم کنید.
*** علامت ^ نشانه توان است.
محاسبه سود و تاثیر سرمایه گذاری بر کسب و کار شما، هنگام تصمیم گیری برای شرکت بسیار مهم است. سه مزیت اصلی همیشه درباره محاسبه ROI مطرح است:
محاسبه ROI معایبی هم دارد. بیایید سه نمونه آن را با هم بررسی کنیم.
در اینجا به 5 راه ساده بهبود نرخ برگشت سرمایه اشاره میکنیم.
یک راه مشخص و قطعی بهبود ROI این است که فروشتان را بالا برده و درآمد بیشتری کسب کنید. برای این منظور بررسی کنید که مثلا هزینه تبلیغات چقدر در افزایش درآمدتان تاثیر دارد و یا اینکه چگونه به تولید سرنخهای بیشتر کمک میکند.
استفاده از دادهها و بررسی آنها برای ROI ضروری است. دادهها کمک میکنند بفهمید مشتریها چه میخواهند و به چه چیزی نیاز دارند.
بدون توجه به دادهها و تجزیهوتحلیل آنها، نمیتوانید استراتژی را تدوین کرده و پیاده کنید. باید از دادهها به درستی بهره ببرید تا متوجه شوید چه چیزی خوب کار میکند، چه چیزی نه، و اینکه در مرحله بعد باید چه کار کنید.
اگر میخواهید بدانید چطور میتوانید نرخ بازگشت سرمایه خود را بهبود دهید، باید برای ابزارهای تجزیهوتحلیل داده سرمایهگذاری کنید. پیگیری درآمد میتواند کار پیچیدهای باشد، پس باید استعداد و مهارت لازم برای این کار را داشته باشید.
به جای غرق شدن در معیارهای اشتباه مثل فالوورها، پستهای به اشتراک گذاشته شده و ویوهای وبلاگ، بهتر است روی معیارهای مهم فروش مثل نرخ تبدیل ایمیلها و ارجاعات شبکههای اجتماعی تمرکز کنید.
نرخ بازگشت سرمایه به سرمایهگذاری نیاز دارد. برای اینکه ROI خود را بهبود دهید باید وضعیت مالی فعلی کسبوکارتان را بررسی کرده و هزینههای سربار را برآورد کنید؛ یعنی هزینههایی که هیچ سودی برایتان ندارند. گفتنش ساده است، اما پیدا کردن هزینههای سربار، نیاز به بررسی دقیق دارد. مثلا شاید یک شرکت هزینه زیادی برای تبلیغات میکند که سودی هم برایش ندارد. پس باید برای تبلیغات در جایی هزینه کند که برایش سودآور باشد.
وقتی به موضوع نرخ بازگشت سرمایه میرسیم، هر کسی تفسیر متفاوتی از ROI خوب دارد. مثلا برای یک کسبوکار، سود دو برابر شاید یک ROI خوب باشد، اما برای دیگری سود زیر 5 برابر، ROI خوب تلقی نشود.
پس مهم است که همیشه انتظارات واقعی از سرمایهگذاری خود داشته باشید.
در این مطلب سعی کردیم روشن کنیم که دقیقا بازگشت سرمایه roi چیست. نرخ بازگشت سرمایه ROI معیاری ساده و شهودی است که برای محاسبه سودآوری سرمایهگذاریها مورد استفاده قرار میگیرد. البته در کنار تمام این موارد، به خاطر داشته باشید که محاسبه نرخ بازگشت سرمایه با یک سری چالشها هم همراه است. مثلا وقتی میخواهید در جایی سرمایه گذاری کنید و میبینید سرمایهگذاری در دو جای متفاوت، ROI یکسانی دارد. اینجا تصمیمگیری سخت میشود.
اما حتی با وجود این چالشها و سختیها، باز هم نرخ برگشت سرمایه، کمک زیادی به سرمایهگذاران میکند تا تصمیم درست و منطقی بگیرند.
چگونه ROI را به صورت دستی محاسبه می کنید؟
نرخ بازگشت سرمایه یا ROI بازده خالص سرمایه تقسیم بر هزینه سرمایهگذاری است؛ به عبارت دیگر میتوانید مقدار شروع را از مقدار فعلی کسر کنید و سپس تقسیم عدد بر مقدار شروع کنید. میتوان مقدار ROI را به کمک ابزارهایی مانند اکسل یا به صورت دستی محاسبه کنید.
درصد ROI خوب چقدر است؟
با توجه به محاسبات مرسوم، بازگشت سرمایه سالانه تقریباً 7٪ یا بیشتر، بازده سرمایه گذاری خوبی برای سرمایه گذاری در سهام در نظر گرفته می شود. از آنجایی که این مقدار به صورت سالانه محاسبه میشود ممکن است کمی کمتر یا بیشتر باشد.
در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه roi، قبل از درگیر شدن با فرمول نرخ بازگشت سرمایه، می بایست شناخت دقیقی از آنچه که می خواهیم از اندازه گیری roi به دست بیاوریم داشته باشیم. در واقع قبل از آنکه هر چیزی را اندازه بگیرید، به آن فکر کنید و ببینید خروجی به چه کار شما قرار است بیاید. صرفا چون همه در حال در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، شما نباید کورکوارنه آن را انجام بدهید
سلام اقای وفایی
بله دقیقا همینطوره
ممنون از اینکه نظرتون رو با ما و خواننده های دیدار به اشتراک گذاشتید
هیچ مقالهای راجع به ROI نرخ بازگشت سرمایه اینقد جامع نبوده تقریبا هر مقالهای راجع به بازگشت خوندم کلی گفته شده ولی این مقاله خیلی منظم نحوه محاسبه نرخ بازگشت رو توضیح داده و بنظرم بهترین مقاله نرخ بازگشت سرمایه است.
سلام اقای محسنی
خوشحالیم که از این مقاله راضی بودید.
باعث افتخار ماست
ساده تر این بود که بگیم نرخ بازگشت سرمایه یعنی چقدر از سرمایه ای که خرج کردیم به ما عایدی یا سود برگشته. به نظرم باز هم توضیح roi رو سخت گفتید.
سلام. ممنونیم که توصیف ساده تر رو نوشتید. معمولا ما سعی می کنیم همه جنبه های تعریف یک اصطلاح رو در نظر بگیریم.
برای محاسبه درست ROI یا IRR باید نرخ بهره رو دخیل کنیم و جواب حاصله رو با MARR مقایسه کنیم. بدون در نظر گرفتن نرخ بهره نمیشه ارزش حال یا NPV رو محاسبه کرد
مقاله خیلی خوبی بود. نکات خوبی رو گفته. ممنون از زحماتت تیم.
سلام. سپاس از همراهی شما. کامنت های شما باعث دلگرمی تیم محتوای ما هست.
یکشنبه نامههای دیدار