زمان خواندن 11 دقیقه
جامعترین راهنمای تدوین و اجرای نقشه راه محصول را در این مقاله بخوانید!
نقشهی راه محصول یا product roadmap چیست و چه اهمیتی دارد؟ اهداف نقشهی راه محصول کدام است؟ چگونه میتوان یک نقشه راه محصول ایجاد کرد؟
جواب چند سال بالا هر چیزی که باشد، یک نکته مشترک دارد. اینکه نقشه راه محصول برای اطلاع از همسویی تلاش های کوتاه مدت با اهداف بلندمدت تجاری ضروری است. اگر به فکر ایجاد یک نقشهی راه محصول برای کسبوکار خودتان هستید و به دنبال مراحل ارائهی نقشهی راه محصول هستید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
نقشهی راه محصول در حالت ایدهآل باید جهت استراتژیک محصول را نشان داده و با توجه به استراتژی شرکت شما تنظیم شود.
بیان واضح اهداف و استراتژیهای محصول، علاوه بر ایجاد اطمینان در سرمایهگذاری، مشارکت ذینفعان را در جهت یک هدف مشترک تضمین میکند.
توجه داشته باشید که نقشهی راه تنها محدود به محصولات نمیشود. میتوانید نقشه راههای دیگری هم ایجاد کنید؛ مانند نقشهی راه بازاریابی، نقشهی راه فناوری اطلاعات و غیره.
طراحی نقشهی راه محصول کمک میکند استراتژی و ایدهها را به واقعیت تبدیل کنید. نقشه راه محصول اولویتهای رقابتیتان را مشخص کرده و مهمترین فعالیتها را برایتان مشخص میکند.
بعلاوه نقشههای راه، منابع اصلی انگیزه، الهام و مالکیت مشترک محصول برای دستیابی به موفقیت محسوب میشوند. به عبارتی دیگر، همهی فعالیتهای لازم برای دستیابی به موفقیت در چارچوب نقشهی راه محصول مشخص شده و مسیر را برای همهی ذینفعان مشخص میکند.
این نقشه یکی از معدود مواردی است که تقریباً همهی افراد سازمان (مانند تمام حوزههای فروش، برنامههای بازاریابی و منابع مالی) را تحت تاثیر قرار میدهد. این نقشه به تمامی کارکنان در درک اهداف سازمان و محصول، مسیر رسیدن به آن، تصمیمات خاص مدیران و غیره کمک میکند.
نقشهی راه محصول همچنین به سازمانها کمک میکند تا:
ایجاد نقشه راه محصول مستلزم تلاش گروهی است، اما در نهایت ایجاد و نگهداری آنها بر عهدهی تیم مدیریت محصول است. ترکیب مشارکت و مالکیت مستقل علاوه بر حفظ یکپارچگی اطلاعات میان ذینفعان، باعث جلوگیری از هرج و مرج و بیقانونی در میان آنها خواهد شد.
محصولات با توسعهی تدریجی، به طور اجتنابناپذیری پیچیدهتر از قبل میشوند. به عنوان مثال، انتظار میرود که قابلیتهایشان افزایش یابد، توانایی خدمترسانی به سایر گروهها را داشته باشند و بتوانند با محصولات و خدمات دیگر نیز ادغام شوند.
نقشههای راه محصولات نیز به همین شکل تکامل خود را طی خواهند کرد. MVP نقشهی راه یک (که به معنی حداقل محصول پذیرفتنی است،) با نقشهی راه یک محصول بالغ از بسیاری جهات متفاوت است. در طراحی نقشه راه محصول خودتان باید به این نکات ریز توجه داشته باشید. این موضوع حتی بسته به اندازه شرکت هم تغییر خواهد کرد:
نقشهی راه عالی میتواند به عنوان یک محافظ برای کسبوکار شما عمل کند، اما به منظور ایجاد هماهنگی میان ذینفعان باید تا حد ممکن از وجود مشکلات جلوگیری کرد. بنابراین با اعمال چند فیلتر، نقشهی راه خود را از هرگونه موارد نامناسب دور نگه دارید. بررسی کنید که:
نقشههای راه باید شامل مواردی باشند که مخاطبین را هیجان زده میکنند (مانند قابلیتها و ادغامهای جدید)، اما در عین حال رسیدگی به موضوعات کلیدی مانند مقیاس پذیری، امنیت سایبری و مباحث فنی را نباید به هیچ وجه نادیده گرفت. در واقع رسیدگی به این موارد اجتناب ناپذیر بوده و باید به آنها بپردازید. در نظر گرفته نشدن این مسائل در نقشهی راه، باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل تاخیر غیر منتظره، لغزش یا برنامهریزی ضعیف خواهد شد.
نقشههای راه نتیجهی تجزیهوتحلیلهای طولانی، بررسی و مشورت هستند. بنابراین زمانی که استراتژیها و اهداف خود را تعیین میکنید، اولویتبندی ویژگیها و پیشرفتها نیز بر اساس معیارهای مختلف به دست خواهند آمد.
روشها و چهارچوبهای زیادی برای اولویت بندی موارد احتمالی نقشهی راه وجود دارد. از OKR گرفته تا MoSCowها و مدل امتیاز دهی RICE.
صرف نظر از اینکه در نهایت کدام روش انتخاب میشود، تنظیم اولویت بندی مناسب برای اعضای تیم باید در اولویت کار قرار گرفته و آنها را ملزم به انجام تکالیف خود کند.
برای دستیابی به نتیجهی بهتر، موارد انتخابی را از نظر ارزش، سطح تلاش و هزینههای فرصت (این هزینه زمانی رخ میدهد که به بهای یک انتخاب، فرصت انتخاب و اجرای ایدههای دیگر از دست برود) ارزیابی کنید.
همچنین تیمهای مختلف، باید مزایای پیروزی کوتاه مدت را در مقابل پیشرفت در جهت اهداف بلند مدت سنجیده و بررسی نمایند. یک نقشهی راه خوب، ترکیبی از هر دو مورد را شامل میشود. زیرا این امر تضمین کنندهی آن است که، دستاوردهای افزایشی منظم همراه با تلاشهای اندک میتواند باعث پیشبرد استراتژی کلی محصول شوند.
هرچه تعداد محصولات موجود در نقشه راه بیشتر باشد، پیچیدگی نقشه بیشتر است. چرا که نقشهی راه باید به جای ارائهی چشم انداز و برنامهریزی در مورد یک محصول واحد، این کار را برای محصولات متعددی انجام دهد. انجام این عمل نه تنها از نظر فنی یک چالش محسوب میشود، بلکه همسو کردن پیامها را نیز دشوار خواهد کرد.
در چنین شرایطی اغلب چندین مدیر محصول یا چندین تیم درگیر میشوند و از آنجایی که هر کدام از آنها دارای سلیقه، دانش و اصطلاحات خاص خود هستند و ممکن است محصولات آنها در مراحل کاملاً متفاوتی با یکدیگر قرار داشته باشند، بنابراین شرایط پیچیده شده و امکان هرج و مرج و ایجاد چالشهای متعدد افزایش مییابد.
در چنین حالتی ثبات، کلید حل مشکل است. در صورت وجود محصولات متعدد در نقشهی راه واحد هم ترازی در موارد زیر اجباری است:
علاوه بر موارد فوق، لازم به یادآوری است که نباید مسائل مربوط به کنترل نسخه را نیز فراموش کنید.
اما برای اینکه بتوانیم نقشه راه محصول جامعی تدوین کنیم که با تغییرات روزهم هماهنگ باشد، چه کار باید بکنیم؟ اینجاست که نقشه راه محصول چابک مطرح میشود.
مدیران و صاحبان کسبوکارها از نقشه راه محصول چابک برای اعلام مسیرهای آینده محصول استفاده میکنند. تمرکز نقشه راه چابک معمولا روی ویژگیها و قابلیتهای جدید است، اما لزوما به این موارد محدود نمیشود.
در حالی که نقشه راه محصول معمولی، تاریخ انتشار احتمالی این ویژگیها را نشان میدهد، اما در نقشه راه محصول چابک، مفهوم پایبندی به موعدهای مقرر به صورت عکس مطرح است.
نقشه راه چابک مستلزم توانایی پاسخگویی به تغییر و بررسی نیازهای متغیر در هر زمان بهخصوص است.
تیمهای چابک وقت کمتری را صرف تخمین و پیشبینی این موضوع میکنند که چقدر طول میکشد تا محصولی با ویژگیهای جدید ارائه شود. در نتیجه، انتظار داریم چیزها در نقشه راه چابک تغییر کنند.
بیایید نگاه دقیقتری به دو نوع اصلی نقشه راه محصول چابک بیندازیم:
این رایجترین نقشه راه محصول چابک است که آیتمها را به دستههای حالا، بعد و بعدتر دستهبندی میکند تا انعطافپذیری بیشتری فراهم کند. چیزهایی که در ستونهای بعد و بعدتر هستند، بدون تاثیرگذاری بر انتظار تحویل دقیق محصول، میتوانند تغییر کنند.
این نوع نقشه راه محصول چابک، در عین حال که مفهوم زمان را ارائه میدهد، اما اجازه نمیدهد کار تابع زمان شود.
یک نوع نقشه راه محصول چابک میانه هم وجود دارد که خیلی از تیمهای چابک از آن استفاده میکنند: نقشه راه محصول چابک فصلی.
این نقشه هم مانند نقشه قبلی از فصلها استفاده میکنند تا انعطافپذیری را افزایش دهد.
یک عیب استفاده از این مدل این است که وقتی چیزی بیشتر از یک فصل طول میکشد، شاید اینطور تفسیر شود که به انتظارات پاسخ نمیدهد.
قبل از ایجاد یک نقشهی راه محصول، باید مخاطبان آن را شناسایی کرده و محتوا، تمرکز و ارائهی نقشه را با نیازهای آنها مطابقت دهید.
به عنوان مثال، در یک نقشهی راه اجرایی، بر روی چشم انداز محصول و هماهنگی آن با اهداف تجاری تأکید شده است. همچنین در نقشهی راه برای مهندسان، باید روی ویژگیهای خاص تمرکز کرد. در ادامه چهار نمونه از انواع نقشه راه محصول با توجه حوزههای انتخاباتی نقشهی راه ذکر شده است:
(توجه: این مثالها، با فرض یک محصول نرمافزاری نوشته شدهاند. اما این پروسه برای محصول فیزیکی و غیره هم صدق میکند.)
این نقشههای راه باید بر مفاهیم استراتژیک سطح بالا مانند رشد محرک، نفوذ در بازار جدید، رضایت مشتری یا موقعیت بازار متمرکز شوند.
اگرچه سرمایه گذاران و اعضای هیئت مدیره مانند مدیران اجرایی، به دنبال نقشهی راه خود هستند، اما باید بر روی آنکه چگونه انجام یک فعالیت برنامه ریزی شده، باعث افزایش ارزش محصول (و شرکت) آنها میشود نیز تاکید کرد. همچنین باید مشخص شود که چگونه پیشرفتها میتوانند معیارهای حیاتی را (که برای آن گروه بیشتر اهمیت دارد) جابجا کنند.
این نقشه راه اغلب بر روی ویژگیها، نسخهها، سرعت عمل و مراحل مهم تمرکز میکند. همچنین معمولاً از نظر وسعت، بیشتر و از نظر طول مدت، کوتاهتر از نقشهی راههای اجرایی است.
این نقشهی راهها در روشهای توسعه چابک اغلب غیر واقعی به نظر میرسد. با این حال، اهداف و موضوعات محصول هنوز باید بخشی از این نقشههای راه قرار بگیرند.
تا جایی که میتوانید جزئیات را در نقشهی راههای مهندسی وارد کنید. حتی اگر توسعه دهندگان، تمرکز کمتری روی چشم انداز محصول و درآمد بالقوه داشته باشند، توجه به جزئیات یک اقدام هوشمندانه است. زیرا مراحل و الزامات مربوطه را که بخشهای دیگر با آن روبرو هستند شامل شده و در نتیجه به درک توسعه دهندگان در فرصتها و الزامات خاص کمک میکند.
تیمهای فروش میخواهند بدانند که چگونه یک محصول، باعث افزایش فروش آنها میشود. بنابراین باید بر روی ویژگیها و مزایایی که محصول برای مشتریان به ارمغان میآورد، متمرکز شوند. همچنین موظفند مزایای محصول برای نمایندگان، کاربران و مشتریان احتمالی را بررسی کرده و ویژگیها و موارد مهم را برای بحث با مشتریان احتمالی، در اختیار کارشناسان فروش قرار دهند.
معمولا نمایندگان فروش، نقشههای داخلی را با مشتریان به اشتراک گذاشته و از آن به عنوان راهی برای بستن یک معامله، ایجاد علاقه و حفظ مشتریان استفاده میکنند. توجه داشته باشید که به طور کلی باید برای به اشتراک گذاشتن این نوع نقشهی راه داخلی، احتیاط کرده و از متعهد شدن به تولید و ارائهی محصول در تاریخی خاص خودداری کنید.
هنگام طراحی نقشهی راه محصول برای مشتریان فعلی و مشتریان احتمالی، باید به طور کامل بر روی مزایای محصول متمرکز شوید. از آنجایی که این نوع نقشهها اسناد خارجی هستند، باید بصری، جذاب و قابل فهم باشند.
بهترین عمل این است که تاریخ انتشار یا راه اندازی را در نقشههای راه خارجی قرار ندهید. چرا که ممکن است در زمانبندی دچار تاخیر شوید و مشتری نباید شما را به عنوان شرکتی بدقول یا غیرمتعهد بشناسد. بنابراین بهتر است از قرار دادن تاریخ در نقشهی راه خودداری شود. مگر اینکه در مورد زمان انتشار آن اطمینان کامل وجود داشته باشد.
تا اینجا متوجه شدیم که نقشه راه چیست. اما، ایجاد و نگهداری نقشهی راه نیاز به تلاش و توجه زیادی به جزئیات دارد و اگر محصول نهایی به خوبی پیش نرود، تمام تلاشهای صورت گرفته بینتیجه میماند. بنابراین به منظور اطمینان از ایجاد نتیجهی ایدهآل از یک نقشهی راه، مدیران محصول موظفند تدابیری را برای دستیابی به موفقیت در نظر بگیرند:
اگر چنانچه نسخهی اجتماعی شدهی متناسب با نیازهای مخاطبین هدف، طراحی و آماده شده باشد، میتوان آن را با طیف گستردهای از ذینفعان به اشتراک گذاشت. این مورد یکی از دلایلی است که اهمیت استفاده از برچسبها و فیلترها در نرم افزارهای نقشهی راه محصولات ابری را نشان میدهد.
به جای انتشار نسخهی مشابه نقشهی راه محصول، مدیران میتوانند نقشههای مناسب برای هر گروه را تهیه کنند. هر چند که نسخهی اصلی دارای تمام جزئیات است، اما آنچه به طور خاص برای هر گروه نشان داده میشود، فقط متناسب با نیاز آنها طراحی شده و تمام جزئیات را شامل نخواهد شد.
به طور کلی، چند مجموعهی کلیدی از ذینفعان وجود دارند که باید نقشههای راه محصولات را داشته باشند. با توجه به شروع کار از رتبههای بالا، تیم اجرایی مطمئناً باید در ابتدای هرگونه ابتکار اصلی، نقشهی راه محصول را بررسی و تأیید کرده و به طور منظم وضعیت را در مورد پیشرفت کار پیگیری کند. نکات کلیدی برای آنها شامل موارد زیر است:
همچنین این موضوع به شرکت شما در بهبود KPI کمک خواهد کرد.
نقشهی راه برای تیم داخلی
لازم است که سایر گروههای داخلی نیز نقشهی راه محصول را بشناسند. به عنوان مثال، باید همهی اعضای تیم پیاده سازی (UX، مهندسی، QA، عملیات) از جزئیات نسخههای نقشهی راه محصول مطلع شوند؛ زیرا آنها هستند که وظیفهی اصلی اجرای آن را بر عهده دارند. بخشهای فروش و بازاریابی هم ذینفعان مهمی هستند که باید نقشهی راه محصول را به منظور برنامه ریزی فعالیتهای خود در بازار (برای انتشارات کلیدی و قابلیتهای جدید) در اختیار داشته باشند.
نقشهی راه محصول، فارغ از اعضای یک سازمان، افراد بیشتری را درگیر میکند. به عنوان مثال، مشتریان فعلی و مشتریان احتمالی ممکن است بخواهند نگاهی اجمالی به اهداف و افق دید محصول داشته باشند و به این طریق دریابند که رسیدگی به نیازها و درخواستهای آنها چه زمان و در کجا قرار میگیرد ( و یا نمیگیرد).
مطبوعات و تحلیلگران، یکی دیگر از مخاطبان بالقوه برای نسخهی ویرایش شدهی نقشه راه محصول هستند و آنها را در مورد مسیر حرکت محصول هیجان زده میکند.
علاوه بر این، شرکای استراتژیک کلیدی، از ارائه دهندگان فناوری گرفته تا توزیع کنندگان و نمایندگیهای فروش نیز ممکن است نیاز به دسترسی نسخهی نقشهی راه محصول را داشته باشند تا بتوانند فعالیتهای خود را با برنامههای مربوط به محصول هماهنگ کنند.
سازمانها باید انگیزهها، نگرانیها و موضوعات جنجالی مخاطبین خود را درک کنند. اگر تیم اجرایی به طور فعالانه به این موضوعات (چه در نقشه راه و چه در تفسیر ارائه شده در طول ارائه) نپردازد، به احتمال زیاد چالشها و نگرانیهای غیره منتظرهایی به وجود آمده و تیم اجرائی را غافلگیر میکند. بنابراین بهتر است از طریق پیش بینی موارد احتمالی، آمادگی لازم برای پیشگیری از ایجاد شرایط بحرانی را کسب کنید.
حتی بهتر است نقشهی راه خود را قبل از مواجه شدن با تصمیم گیرندگان نهائی، مشاهده و به دقت بررسی نمایید. پرداختن به مشکلات احتمالی قبل از ارائهی رسمی نقشهها، میتواند باعث تایید و خرید مشتریان احتمالی شود.
داستان سرایی بخش مهمی از مدیریت محصول موثر است. همچنین نویسندگی در طول ارائهی نقشه راه، فرصت مناسبی را برای تحت تاثیر قرار دادن مخاطبین ایجاد میکند.
مواردی مانند ارائهی محتوا و داستانگویی، جذب مخاطبین را راحتتر کرده و از طریق نشان دادن اقدامات و فعالیتها، اعتماد عمیقی را در آنها به وجود خواهد آورد.
بهتر است روایتهای قانع کنندهایی را در مورد ویژگیها، دستاوردها، محصولات جدید و غیره برای کاربران ایجاد کنید.
اگر ارائهی نقشه راه، وقت خود را صرف بحث در مورد ویژگیهای غیر مفید فردی کند، به حاشیه رفته و اهداف سازمان از مسیر اصلی خارج خواهد شد.
استراتژیها، اهداف و موضوعات، پیامهای کلیدی هستند که برای انتقال مفاهیم به مخاطبین استفاده میشوند. بنابراین جزئیات و ویژگیهای خاص تا زمانی که اهداف به نتیجه نرسیدهاند، برای ذینفعان اهمیتی نخواهد داشت.
همه چیز در جهان براساس دادههای قابلاندازه گیری بوده و نقشههای راه از این قاعده مستثنی نیستند. موارد موجود در نقشههای راه باید بتوانند معیارهای سازمانها را بهبود بخشیده و KPIها را در جهت مثبت حرکت دهند.
همچنین هنگامی که یک نتیجهی معنیدار و قابل اندازهگیری برای یک ابتکار خاص وجود داشته باشد، پشتیبانی بسیار آسانتر از شرایط مبهم و انتزاعی انجام خواهد شد.
نقشهی راه محصول، یک هدف، استراتژی و برنامه است. دقت داشته باشید که نقشهی راه محصول، یک محصول نهایی نبوده و برای رسیدن به این وضعیت، باید مراحل تعیین شده با موفقیت اجرا گردد.
این فرایند چندین مرحلهی کلیدی دارد. اولین مورد انطباق اهداف و نقشهی راه محصولات با جامعه و مخاطبین است. که به منظور اطمینان از کاربردی و عملی بودن آنها صورت میگیرد.
این موضوع، توسط تیمهای دخیل (مانند تیم UI/UX، مهندسی، معماری/فناوری اطلاعات، آزمایش و عملیات) که وظیفهی پیاده سازی آن را بر عهده دارند قابل درک است. اما انطباق اهداف و نقشهی راه با جامعه و اطمینان از پیادهسازی آن، موفقیت و اجرای یک محصول را تضمین نخواهد کرد. مدیریت محصول باید در تمام مراحل:
نکتهی قابل توجه آنکه بخشی از این موارد فقط زمانهایی در دسترس قرار میگیرند که سوال و یا نیاز به توضیح خاصی وجود داشته باشند. اما به محض آنکه در دسترس قرار گرفتند، مشارکت فعال اعضای تیم و بررسی و گفتگوهای مکرر، به منظور اطمینان از اجرای صحیح برنامهها و ارائهی یادگیریها و اطلاعات جدید، ضروری میشود.
در این مقاله علاوه بر تعریف نقشهی راه محصولات، هدف از ایجاد نقشهی راه محصولات، اهمیت ایجاد نقشهی راه محصولات و همچنین انواع نقشههای راه محصولات را بررسی کردیم. توصیه میکنیم حتما از نرمافزارهای مربوطه یا تخصصی برای تولید نقشه راه استفاده کنید و به سراغ نرمافزارهایی مانند پاورپویت نروید. تمامی مراحلی که عنوان شد به شما کمک میکند در طراحی محصول مسیر درستی را پیش بگیرید.
به نظر شما نکتهای هست که جا افتاده و باید به آن میپرداختیم. برای ما در قسمت نظرات بنویسید.
نقشه راه محصول خوب چگونه است؟
یک نقشه راه محصول موثر چیزی بیشتر از توضیح محصول است، اما نقشه راه محصول یک نمایش بصری و واقعی از چشم انداز و نحوه پیوند آن با اهداف شرکت شما است. علاوه بر این، نقشه راه باید به راحتی قابل درک بوده و متقاعد کننده باشد.
چگونه یک نقشه راه بنویسیم؟
1. تعیین هدف
2. تقسیم وظایف
3. بررسی و به روزرسانی
4. تغییر برنامه و اولویت بندی
5. استفاده از قالب
سلام. مقاله کاملی بود. همه نکات رو توضیح داده ممنون
سلام. سپاس از همراهی شما.
خیلی خوب بود مقاله. و خیلی زیبا توضیح داده بودید
سلام. سپاس از همراهی شما
با سلام. ممنون از مقاله خوبتون. به نظر شما می تونیم نقشه راه محصول رو همون نقشه راه پروژه بدونیم؟
سلام. سپاس از همراهی شما. دقت داشته باشید که نقشه راه محصول، طرحی برای دستیابی به اهداف محصول، که اغلب با اهداف تجاری مرتبط هست، ارائه می دهد. نقشه راه پروژه هم یک طرح ارائه می کند، اما معمولاً بر روی جدول زمانی یک پروژه خاص متمرکز است.
یکشنبه نامههای دیدار
۱۵ ویژگی افراد کاریزماتیک که شخصیت آنها را از دیگران متمایز میکند
هک رشد (Growth hacking) چیست؟ چرا اهمیت دارد؟ (+مثال)
جملات انگیزشی برای جذب مشتری
۲۰ جمله که میتوانید در تبلیغات استفاده کنید