تحلیل SWOT چیست ؟ بررسی ماتریس SWOT برای یک شرکت [+اینفوگرافی]

چطور یک استراتژی موفق داشته باشیم؟ برای رسیدن به یک استراتژی فروش موفق به ماتریس SWOT نیاز دارید. قبل از تصمیم‌گیری در مورد اتخاذ هر گونه استراتژی برای شرکت خود از ماتریس و تحلیل SWOT استفاده کنید تا موقعیت کنونی سازمان‌تان را بررسی نمایید. باید پیش از هر کاری بفهمید چه بخشی خوب کار می‌کند و کدام بخش ضعیف است. از خودتان بپرسید به کجا می‌خواهید برسید، چطور به آن هدف می‌رسید و در مسیر خود با چه چیزهایی مواجه خواهید شد. این مسئله بزرگی است که نیاز به راه‌حلی قوی و در عین‌ حال ساده دارد که به شما کمک کند.

ماتریس SWOT چیست؟

عبارت SWOT مخفف نقاط قوت(Strengths)، نقاط ضعف(Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدات (Treats) است. بنابراین تحلیل و ماتریس SWOT تکنیکی برای ارزیابی این چهار جنبه از تجارت شماست. می‌توانید از تحلیل SWOT استفاده کنید تا متوجه شوید چه‌ کارهایی باید انجام دهید تا سازمان شما به بهترین نتایج دست پیدا کند. با شناخت نقاطی که در آن ضعف دارید احتمال شکست را کاهش دهید و مخاطراتی که از آن‌ها غافل مانده‌اید را حذف کنید. بهتر از آن، می‌توانید شروع به ساختن استراتژی کنید که شما را با داشتن مزیت رقابتی از رقبایتان متمایز می‌کند و باعث می‌شود در بازار خود موفق و پیشرو باشید.
 

نمونه ماتریس SWOT

برای آشنایی بیشتر با ماتریس SWOT، در زیر یک نمونه ماتریس SWOT ارائه شده است:
 

چطور یک تحلیل SWOT انجام دهیم؟

ابتدا باید یک ماتریس SWOT رسم کنید. این ماتریس یک جدول 2 در 2 است که به هر جنبه از SWOT یک‌ خانه اختصاص داده است. جدول زیر به شما نشان می‌دهد که ماتریس SWOT خود را چطور بکشید.

برای تحلیل SWOT دو راه پیش رو دارید: یکی اینکه به‌ صورت غیررسمی افرادی را برای تدوین استراتژی دور هم جمع کنید یا از ابزارهای رسمی و پیچیده‌تر برای این کار استفاده کنید. در هر دو حالت باید یک تیم از سطوح مختلف کارکردی و سازمانی تشکیل بدهید. از تکنیک طوفان مغزی برای ایجاد یک فهرست از ایده‌های برتر در مورد وضعیت کنونی سازمان خودتان استفاده کنید. هر بار که یک نقطه قوت، ضعف، فرصت یا تهدید کشف کردید، روی ماتریس SWOT در قسمت مربوط به آن یادداشت کنید.

برای روشن شدن اینکه یک ایده به کدام بخش تعلق دارد، بهتر است نقاط قوت و ضعف را به‌ عنوان عوامل داخلی در نظر بگیریم. یعنی مواردی که مربوط به سازمان، دارایی‌ها، فرایندها و افراد آن است. فرصت‌ها و تهدیدها را هم به‌ عنوان عوامل خارجی تعریف کنید. مواردی که ناشی از بازار فعالیت شما، رقبا و در سطح وسیع‌تر از اقتصاد است. بیایید جزئیات بیشتری در مورد هر بخش ماتریس SWOT را بررسی کنیم و سؤالاتی که باید در تحلیل هر کدام از این 4 جنبه بپرسید را باهم مرور کنیم.

نقاط قوت

نقاط قوت همان مواردی است که سازمان‌تان به‌ درستی انجام می‌دهد و شما را از رقبا متمایز می‌کند. به مزایایی که سازمان نسبت به دیگر شرکت‌ها دارد فکر کنید. این مزایا ممکن است انگیزه کارکنان، دسترسی به مطالب یا مواد خاص یا مجموعه فرایندهای تولید بسیار قوی باشد. چه‌کاری را بهتر از دیگران انجام می‌دهید؟ چه ارزش‌هایی کسب‌وکار شما را قوت می‌بخشد؟ چه منابع منحصر به‌ فرد یا کم‌ هزینه‌ای در دسترس شماست که رقبایتان نمی‌توانند بدان دست پیدا کنند؟ پیشنهاد فروش خاص (USP) شرکت خود را بیابید و به بخش نقاط قوت خود اضافه کنید.

سپس از دید دیگری به شرکت خود نگاه کنید. به نظر رقبا شما چه نقاط قوتی دارید؟ چه فاکتورهایی در فروش، شما را نسبت به رقبا پیروز می‌کند؟ به یاد داشته باشید که هر جنبه از سازمان شما اگر یک مزیت بارز داشته باشد، دارای یک نقطه قوت است. برای مثال اگر همه رقبای شما بتوانند محصول با کیفیت تولید کنند، دیگر کیفیت محصول تنها یک نقطه قوت نیست بلکه ضرورت آن بازار است.

فرصت‌ها

فرصت‌ها شانس وقوع یک رخداد مثبت هستند. ممکن است در اثر تحولات در بازار یا فناوری مورد استفاده شما به وجود آیند. توانایی کشف و بهره‌برداری از فرصت‌ها می‌تواند تفاوت‌های بزرگی در قابلیت‌های شرکت شما به وجود بیاورد که در رقابت بازار پیروز شوید. درباره فرصت‌های خوبی که به‌ سرعت کشف می‌شوند، فکر کنید. لازم نیست این فرصت‌ها تغییر دهنده‌های بزرگی باشند، کافی است مزیت‌های کوچکی به وجود بیاورند که قدرت رقابت شما را افزایش بدهند. بازار چه روندهای جالبی دارد که در موردشان اطلاعات زیادی دارید؟ فرقی نمی‌کند کوچک یا بزرگ باشد، کدام‌ یک تأثیر بیشتری دارد؟ علاوه بر این‌ها، تغییر در الگوهای اجتماعی و سبک زندگی می‌تواند فرصت‌های جالبی ایجاد کند.
 

نقاط ضعف

نقاط ضعف کسب‌وکار، همان چیزهایی است که مانع از این می‌شود شرکت شما در بالاترین سطح ممکن فعالت کند و به اهدافش برسد. باید آنها را بهبود دهید تا رقابتی باقی بمانید. به زبان ساده، نقاط ضعف کسب‌وکار، تمام چیزهایی است که نمی‌توانید آنها را خوب انجام دهید. مثلا عملکرد مالی ضعیف، سیستم‌های قدیمی، محل نامناسب شرکت، بدهی زیاد و زنجیره تامین ناکافی از جمله نقاط ضعف یک شرکت هستند.

تهدیدها

تهدیدها شامل هر چیزی می‌شود که خارج از شرکت شماست و تأثیر منفی بر کسب‌وکارتان دارد. مانند مشکلات زنجیره تأمین، تغییر در مقررات بازار یا کمبود نیروی کار. پیش‌بینی تهدیدها و آماده شدن برای مقابله با آن‌ها، بسیار ضروری است. در مورد موانعی که در مسیر رسیدن محصول به بازار یا فروش وجود دارد، فکر کنید. ممکن است به ناگاه متوجه شوید که استاندارهای کیفی یا برخی ویژگی‌های محصول شما در حال تغییر است و برای اینکه در بازار دوام بیاورید باید آن محصول را تغییر دهید. تکامل فناوری همیشه یک تهدید و البته یک فرصت است!

همیشه به کارهایی که رقبایتان انجام می‌دهد و جایی که سازمان شما با چالش روبرو می‌شود، توجه داشته باشید. همان کاری که آن‌ها انجام می‌دهند را تکرار نکرده و از کپی‌برداری اجتناب کنید. مطمئن شوید آیا سازمان شما در معرض چالش‌هایی اساسی هست یا نه. برای مثال، آیا بدهی یا مشکل نقدینگی خاصی دارید که شما را در مقابل تغییرات هرچند کوچک آسیب‌ پذیر نماید؟ این نوع از تهدیدها می‌تواند آسیب‌هایی جدی به کسب‌وکارتان وارد کند. مراقب باشید.
 

نمونه تحلیل SWOT شرکت کوکاکولا

شرکت کوکاکولا یکی از شرکت‌های موفقی است که محصولات آن را در هر کجای دنیا مشاهده می‌کنید. بیایید نمونه تحلیل SWOT شرکت کوکاکولا را با هم بررسی کنیم.
 

نقاط قوت کوکاکولا (عوامل داخلی)

• هویت برند قوی: کوکاکولا یک برند بسیار معروف با هویت برند منحصربفرد است. نوشیدنی‌های آن جزء پرفروش‌ترین نوشیدنی‌ها در سراسر دنیاست.
• ارزش برند بالا: بدون شک کوکاکولا شرکتی با ارزش برند خیلی زیاد است. در سال 2021، این شرکت،رتبه ششم را در بین برندهای برتر دنیا در اختیار داشت و ارزش برند آن 57 میلیارد دلار بود.
• دسترسی گسترده جهانی: محصولات این شرکت در بیش از 200 کشور فروخته می‌شود.
• بیشترین وفاداری مشتری: کوکاکولا یکی از قوی‌ترین برندهای امریکایی است. محصولات این برند به طور چشمگیری رضایت مشتریان را جلب کرده و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.
• سهم بازار غالب: کوکاکولا بیشترین سهم بازار را در بین نوشیدنی غیرالکلی در اختیار دارد.
• سیستم توزیع بی‌نظیر: بدون شک شبکه توزیع محصولات کوکاکولا در دنیا، یکی از قویترین و موفق‌ترین شبکه‌های توزیع است.

نقاط ضعف کوکاکولا (عوامل داخلی)

• تنوع محصول: متاسفانه تنوع محصولات کوکاکولا کم است.
• دغدغه‌های سلامتی: مصرف نوشیدنی‌های گازدار، یکی از علل اصلی بالا رفتن فند خون و ابتلا به دیابت است.
• شکایت‌ها: کوکاکولا به دلیل استفاده از توزیع کننده ای که می تواند کاربران را شناسایی کرده و نوشیدنی ها را بر اساس ترجیحات آنها سفارشی کند، با شکایت نقض حق اختراع مواجه است.
• وابستگی زیاد به تامین کننده تکنولوژی: عملیات کوکاکولا به شدت به کارشناسان تکنولوژی طرف سوم، وابسته است.
• بسته بندی ناسازگار با محیط زیست: کوکاکولا یکی از بزرگترین برندهایی است که به خاطر استفاده از بطری‌های پلاستیکی تجزیه ناپذیر، به تخریب محیط زیست محکوم شده است.

فرصت‌های کوکاکولا (عوامل خارجی)

• معرفی محصولات جدید و کم کردن قند نوشیدنی‌ها: کوکاکولا شانس معرفی نوشیدنی‌های سالم‌ با قند کمتر را دارد (درست مثل پپسی).
• حضور پررنگ‌تر در کشورهای در حال توسعه: بسیاری از مناطق با آب‌وهوای گرم، بیشترین مصرف نوشیدنی‌های خنک را دارند.
• استفاده از سیستم زنجیره تامین پیشرفته: کوکاکولا کلا به زنجیره تامین و لجستیک وابسته است. قیمت حمل و نقل و سوخت، همواره رو به افزایش است. پس استفاده از سیستم‌های توزیع پیشرفته، می‌تواند یک فرصت برای این شرکت باشد.
• آب بسته بندی شده: کوکاکولا صاحب چند برند آب بسته بندی است، مثل Kinley. اما هنوز هم جای توسعه و پیشرفت وجود دارد.

تهدیدهای کوکاکولا (عوامل خارجی)

• مساله مصرف آب: کوکاکولا به خاطر مساله مدیریت بحران آب، با انتقادات شدیدی مواجه است.
• شکایات مربوط به آلودگی: گروه محیط زیست کالیفرنیا، از کوکاکولا و سه شرکت دیگر به خاطر آلودگی مواد پلاستیکی شکایت کرده است.
• رقابت مستقیم و غیرمستقیم: اگرچه رقابت مستقیم کوکاکولا با پپسی در بازار کاملا مشهود است، اما شرکتهای دیگری هم هستند که به طور غیرمستقیم با کوکاکولا رقابت می‌کنند، مثل Nescafe و Costa Coffee.
• شرایط اقتصادی متزلزل: رویدادهای اخیر تاثیر منفی بر فعالیت‌های کسب‌وکارها و زنجیره‌های تامین داشته‌اند.
• افزایش آگاهی درباره نکات مربوط به سلامتی: امروزه مصرف‌کنندگان توجه زیادی به خوردن غذاهای سالم و سبک زندگی سالم دارند. این مساله موجب شده، محصولات کوکاکولا کمتر به فروش برسند.

حالا که با یک نمونه تحلیل SWOT آشنا شدید، بیایید ببینیم چطور می‌توانیم از آن استفاده کنیم.

چطور از ماتریس SWOT استفاده کنیم؟

احتمالاً اگر هر چهار جنبه تحلیل SWOT در کسب‌وکارتان را بررسی کرده باشید، با یک فهرست بلند از اقدامات بالقوه روبرو شده‌ اید. حتماً در این شرایط می‌خواهید از همه نقاط قوت خود استفاده کنید، مناطقی که ضعف دارید را بازیابی کنید، از تهدیدها خلاص و فرصت‌ها را تقویت نمایید. اما قبل از اینکه وارد عمل شوید، به دنبال روابط بالقوه بین چهار بخش ماتریس خود باشید. برای مثال، آیا می‌توانید از برخی نقاط قوت خود برای ایجاد فرصت استفاده کنید؟ آیا با حذف یک نقطه‌ ضعف می‌توان فرصتی ایجاد کرد؟

حالا وقت آن رسیده که بدون دلسوزی، ایده‌های خود را اولویت‌ بندی کنید تا بتوانید وقت و پول خود را روی مهم‌ترین موارد صرف کنید. هر نکته‌ای که یادداشت کرده‌ اید را اصلاح کنید تا مقایسه‌ها روشن‌تر شوند. برای مثال، به‌ جای اینکه بگویید ارزش بهتر برای صرفه‌جویی مالی بیشتر، بگویید منفعت مالی 10 هزار تومان یا 10 تن از مواد اولیه X چیست! گزینه‌هایی که برای مراحل نهایی فرایند شکل‌دهی به استراتژی تعیین کرده بودید را دقیقاً به آن مرحله‌ای که اختصاص دارد وصل کنید، برای مثال به‌ جای اینکه یک سطح کلی مبهم شرکت را در نظر بگیرید، سطح یک محصول یا یک خط تولید را لحاظ کنید. درنهایت، تحلیل SWOT را در کنار سایرابزارهای تحلیل استراتژیکبه کار بگیرید. در نتیجه می‌توانید تصویر جامعی از موقعیت خود به دست آورید.

نکته: می‌توانید از TOWS Matrix هم استفاده کنید که عملکردی شبیه به SWOT دارد و تهدیدها، فرصت‌ها، نقاط ضعف و نقاط قوت را بررسی می‌کند با این تفاوت که این روش روی عوامل خارجی تأکید دارد و SWOT روی عوامل داخلی.
 

ماتریس SWOT شرکت کاله

فرض کنید شرکت کاله برای تصمیم‌گیری در مورد استراتژی آینده برای رشد، می‌خواهد تصویری روشن از وضعیت فعلی خود داشته باشد. تیم خود را جمع کرده و یک ماتریس SWOT به دست آورده است.

البته، این یک تحلیل SWOT احتمالی برای شرکت کاله می‌باشد:

 
نقاط قوت:

1. برند محبوب و معتبر: شرکت کاله یکی از برندهای محبوب و معتبر در صنعت مواد غذایی در ایران است.
2. تنوع محصولات: شرکت کاله محصولات متنوعی از جمله روغن، لبنیات، آبمیوه و چای را تولید می‌کند.
3. حضور در بازارهای خارجی: شرکت کاله محصولات خود را به بازارهای خارجی نیز صادر می‌کند.

ضعف‌ها:

1. وابستگی به بازار داخلی: شرکت کاله بیشترین فعالیت خود را در بازار داخلی دارد و وابستگی زیادی به این بازار دارد.
2. رقابت شدید: صنعت مواد غذایی در ایران با رقابت شدیدی مواجه است و این می‌تواند بر روی سودآوری شرکت کاله تأثیر منفی بگذارد.

فرصت‌ها:

1. رشد بازار مواد غذایی: با توجه به رشد جمعیت و افزایش درآمد مردم، بازار مواد غذایی در ایران و در خارج از کشور نیز در حال رشد است.
2. توسعه صادرات: شرکت کاله می‌تواند با گسترش صادرات خود به بازارهای خارجی درآمد و سودآوری خود را افزایش دهد.

تهدیدها:

1. تغییرات قوانین و مقررات: تغییرات در قوانین و مقررات مربوط به صنعت مواد غذایی می‌تواند بر روی فعالیت‌های شرکت کاله تأثیر منفی بگذارد.
2. نوسانات قیمت: نوسانات قیمت مواد اولیه و نرخ ارز می‌تواند بر روی هزینه‌های تولید و سودآوری شرکت تأثیر بگذارد.

توجه داشته باشید که این تحلیل SWOT تنها یک تحلیل احتمالی است و بر اساس اطلاعات عمومی و موجود، ممکن است وضعیت واقعی شرکت کاله متفاوت باشد.
 

نکته: می‌توانید تحلیل SWOT شخصی هم انجام دهید. این کار به پیشرفت شغلی و کشف استعدادها، توانایی‌ها و فرصت‌های شما کمک خواهد کرد.
 

کاربرد ماتریس SWOT

از ماتریس SWOT برای ارزیابی وضعیت فعلی سازمان خود استفاده کنید، قبل از اینکه درباره استراتژی جدیدتان تصمیم بگیرید. با استفاده از ماتریس SWOT متوجه می‌شوید چه چیزی خوب جواب می‌دهد و چه چیزی خوب پیش نمی‌رود.
 

کاربرد ماتریس SWOT هم برای کل سازمان و هم برای ارزیابی یک سری بخشهای خاص درون سازمان، محصولات و حتی روشهای بازاریابی است.
 

اما استفاده خاص ماتریس SWOT این است که منجر به تصمیمات آگاهانه‌تر در کسب‌وکار و موفقیت بیشتر شما می‌شود. در واقع، با استفاده درست از تحلیل SWOT می‌توانید روی نقاط قوت خود بیشتر سرمایه‌گذاری کنید و اثرات و پیامدهای منفی نقاط ضعف‌تان را کاهش دهید. همچنین می‌توانید فرصت‌های پیش‌روی خود و تهدیدها را بشناسید قبل از اینکه مشکلی برای شما ایجاد کنند.

بزرگترین اشتباهات تحلیل SWOT چیست؟

• فهرست بیش از اندازه طولانی: از خودتان بپرسید که آیا تمام این ایده‌ها قابل اجرا هستند یا نه.
• مبهم بودن: دقیق و مشخص به موارد اشاره کنید تا برای بحث‌های بعدی، تمرکز بیشتری داشته باشید.
• ندیدن نقاط ضعف: حتما از مشتریان و همکاران خود بپرسید که در زندگی واقعی چه تجربه‌ای داشته‌اند.
• از قبل فکر نکردن: خیلی راحت است که فقط ایده بدهید، بدون اینکه به نتیجه منطقی برسید. همیشه تاثیر عملی ایده‌ها را در نظر بگیرید.
• غیرواقعی بودن: برای فرصت‌هایی که هنوز وجود ندارند، با جزئیات برنامه‌ریزی نکنید. مثلا آن بازار صادرات که دیده‌اید، ممکن است در آن زمان در دسترس نباشد، اما مذاکرات تجاری برای باز کردن درهای آن بازار، شاید چند سال طول بکشد.
• اتکا به تحلیل SWOT به تنهایی: تحلیل SWOT خیلی ارزشمند است. اما وقتی آن را در کنار سایر ابزارهای برنامه‌ریزی استفاده می‌کنید (SOAR، TOWS یا PEST)، ممکن است نتایج حاصله، مبهم‌تر باشد.

اینفوگرافی ماتریس SWOT

برای دیدن یک تصویر جامع از این مفهوم روی لینک ایفوگرافی ماتریس SWOT کلیک کنید.
 

نکات کلیدی

ماتریس SWOT یک چارچوب ساده اما مفید برای تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای شرکت یا سازمان شماست. این تحلیل به شما کمک می‌کند تا کارهایی که به‌خوبی انجام می‌دهید را بشناسید، آن بخشی که ضعف دارید را برطرف کنید، ریسک‌ها را به حداقل برسانید و از فرصت‌های موفقیت بیشترین بهره را ببرید. تحلیل SWOT می‌تواند برای شکل‌دهی یک استراتژی به‌ صورت غیررسمی یا به روشی پیچیده‌تر به‌عنوان ابزاری جدی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می‌توانید برای درک و شناخت رقبای خود از آن استفاده کنید که می‌تواند بینش لازم برای ایجاد یک موقعیت رقابتی منسجم و موفق به شما ارائه دهد. هنگام تحلیل، واقع‌بین و دقیق باشید. آن را در سطح مناسب اعمال کنید و در صورت لزوم با سایر ابزارهای ایجاد گزینه‌های انتخاب آن را تکمیل کنید.
 

نکته: اکثر افراد، تحلیل SWOT را به آلبرت هامفری نسبت می‌دهند. اما همان‌طور که ژورنال بین المللی تحقیقات کسب و کار هم اشاره کرده، بحث‌های زیادی در مورد مبتکر این ابزار وجود دارد. 

×

کتاب کاریز فروش (۱۰۰ درصد رایگان)

دانلود رایگان