بازاریابی دیجیتال دارای انواع مختلفی بوده که یکی از آنها، بازاریابی موبایلی یا همان «Mobile Marketing» است. امروزه اغلب مردم تلفن‌های همراه هوشمند دارند و اگر از این ظرفیت برای بازاریابی محصولات و خدمات خودمان استفاده کنیم، مطمئناً تاثیر خوبی بر میزان فروش کسب‌وکارمان خواهد داشت. اما مقدمه استفاده از چنین ظرفیتی، آشنایی کامل با مفهوم موبایل مارکتینگ است. با ما همراه باشید تا به بررسی جامع پاسخ این سوال بپردازیم که بازاریابی موبایلی چیست؟
موبایل مارکتینگ چیست؟
بازاریابی موبایلی هرگونه فعالیت تبلیغاتی است که محصولات و خدمات را از طریق دستگاه‌های تلفن همراه مثل تبلت‌ها و گوشی‌های همراه هوشمند به دیگران معرفی می‌کند. اصولاً در موبایل مارکتینگ از ویژگی‌های نوین تلفن‌های همراه هوشمند مثل مکان‌یابی برای تنظیم کمپین‌های بازاریابی بر اساس موقعیت مکانی افراد استفاده میشود.
بازاریابی موبایل چطور کار می‌کند؟
بازاریابی موبایلی ممکن است شامل تبلیغات ارسال شده از طریق پیام‌های متنی SMS، پیام‌های چندرسانه‌ای MMS، بازاریابی درون برنامه یا درون بازی، سرویس‌های مبتنی بر مکان و مواردی از این قبیل باشد. توجه داشته باشید که در بازاریابی موبایلی، مخاطبان نه براساس جمعیت‌شناختی بلکه به لحاظ رفتاری که نشان داده‌اند، مورد هدف قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، بازاریابان موبایلی ممکن است کاربران خاصی از یک پلتفرم را هدف قرار دهند، به این امید که شاید این کاربران به محصولات و خدمات مشابه علاقه‌مند باشند.
یکی از بازه‌های زمانی مهم در حوزه بازاریابی موبایلی، توجه به زمانی است که غالب کاربران تلفن‌های همراه برای مدت زمان کوتاهی به شبکه اجتماعی یا پیام‌رسان خاصی سر می‌زنند. به این حالت «Snacking» گفته میشود که در لغت به معنای میان وعده بوده و در اصطلاح به سرعت‌طلبی کاربران اشاره دارد. این بازه زمانی نقاط تماس بیشتری را برای بازاریابان فراهم می‌کند.
البته در بازاریابی موبایلی توجه به تفاوت دستگاه‌های موبایلی نیز مهم است. به عنوان مثال، کاربران گوشی‌های هوشمند و کاربران تبلت‌های آی‌پد ممکن است واکنش متفاوتی نسبت به بازاریابی موبایلی داشته باشند! طبیعتاً در تبلیغات بصری سطح بالا، یک دستگاه با وضوح بالاتر و صفحه نمایش بزرگتر کارایی بهتری نسبت به یک دستگاه کوچکتر خواهد داشت و تبلیغات ما باید متناسب با دستگاه کاربران شخصی‌سازی شود.
انواع بازاریابی موبایلی
گفته شد که نحوه کار بازاریابی موبایلی در برقراری ارتباط با مشتریان از طریق دستگاه‌های تلفن همراه آن‌هاست که این کاربران را به تعامل با برند موردنظر تشویق می‌کند. البته بازاریابی موبایلی خود به انواع مختلفی تقسیم میشود که به شرح زیر هستند:
بازاریابی درون برنامه‌ای
بازاریابی درون برنامه‌ای همان طور که از نامش پیداست، از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی انجام میشود. این بازاریابی ممکن است برای برند خودتان یا برند شخص دیگر باشد. بازاریابی درون برنامه‌ای برای برند خودتان به استفاده از بنرها، اعلان‌ها و پیام‌های تبلیغاتی برای بازاریابی محصولات‌تان در اپلیکیشن خودتان اشاره دارد. در این حالت به راحتی می‌توانید کاربران فعال در اپلیکیشن برند خود را شناسایی و به بهبود تجربه آنها کمک کنید.
برای برندهای دیگر، تبلیغات را می‌توان در برنامه‌های محبوب منتشر کرد. این تبلیغات می‌تواند به شکل یک بنر، ویدئو و مواردی از این دست باشد. این نوع خاص از بازاریابی موبایلی بستری را برای برندها فراهم می‌آورد تا از طریق انجام تبلیغات در اپلیکیشن‌های محبوب، پایگاه مشتریان خود را گسترش دهند.
بازاریابی موبایلی با استراتژی Push
بازاریابی Mobile Push، نوع خاصی از بازاریابی موبایلی بوده که با استفاده از فناوری پوش نوتیفیکیشن، اعلانی را به دستگاه تلفن همراه کاربران هدف ارسال می‌کند. این قابلیت کمک می‌کند اطلاعات مدنظر خود را به دست کاربران برسانید و فرقی نمی‌کند که این کاربران در اپلیکیشن یا وب‌سایت شما عضو هستند یا نه! این شیوه از بازاریابی موبایلی به صاحبان برندها این امکان را می‌دهد تا هم با مشتریان فعلی و هم مشتریان بالقوه به روشی ساده و البته مؤثر ارتباط برقرار کنند.
بازاریابی پیامکی
بازاریابی پیامکی نیز همان طور که از نامش پیداست، یک کمپین بازاریابی از طریق پیامک است. شما تبلیغات، اعلان‌ها، پیشنهادات و مواردی از این قبیل را با کمک بازاریابی پیامکی به دست مخاطبان هدف خود برسانید. در این شیوه نیز تفاوتی میان مشتریان فعلی و مشتریان بالقوه وجود ندارد و تمامی کاربران هدف این پیامک را دریافت خواهند کرد.
تجربه ثابت کرده که استفاده از بازاریابی پیامکی برای معرفی برند، بسیار مفید خواهد بود؛ چراکه اکثر مردم همواره تلفن‌های هوشمند خود را به همراه دارند و اصولاً نادیده گرفتن اعلان پیامک کمی دشوار است!
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی اصولاً میزبان میلیاردها کاربر هستند و همین موضوع آنها را به بستری مناسب برای تبلیغات کسب‌وکارها تبدیل کرده است. بازاریابی شبکه‌های اجتماعی این امکان را می‌دهد تا از طریق تبلیغات فیسبوک، انتشار توییت‌های تبلیغاتی یا پین‌های قابل خرید در Pinterest ارتباط شخصی‌تری با مصرف‌کنندگان کالا و خدمات خود برقرار کنید.
بازاریابی مبتنی بر مکان
بازاریابی مبتنی بر مکان این امکان را به برندها و کسب‌وکارها می‌دهد تا مشتری را براساس موقعیت مکانی‌شان در دستگاه تلفن همراه، مورد هدف قرار دهند. کسب‌وکارها برای استفاده بیشتر از مزایای این شیوه خاص از بازاریابی موبایلی، کمپین‌هایی را براساس موقعیت مکانی مشتریان راه‌اندازی می‌کنند تا بازدهی بیشتری از تبلیغات خود دریافت کنند.
بازاریابی با QR کد
امروزه استفاده از QR کد، رواج بیشتری در سطح جامعه داشته و حتی اگر سری به کافی‌شاپ‌ها یا رستوران‌ها بزنید متوجه خواهید شد که دیگر خبری از منوی کاغذی نبوده و باید با اسکن QR کد در تلفن همراه‌تان به منو دسترسی پیدا کنید. این موضوع عیناً در حوزه بازاریابی موبایلی نیز اتفاق افتاده است! یک کسب‌وکار می‌تواند با کمک این QR کد پیوندی به وب‌سایت خود ایجاد کند یا امکان دانلود راحت برنامه را در اختیار کاربران قرار دهد.
مزایا و معایب موبایل مارکتینگ
در اینجا می‌خواهیم به چند مورد از مهم‌ترین مزیت‌ها و معایب استفاده از بازاریابی موبایلی اشاره کنیم.
مزایای موبایل مارکتینگ
دسترسی به موبایل مارکتینگ آسانتر از تبلیغات سنتی است و نیازی به مهارت‌های فنی پیچیده ندارد. همچنین اندازه‌گیری موفقیت کمپین‌های بازاریابی موبایلی هم آسانتر است.
بازاریابی موبایل می‌تواند بسیار مقرون به صرفه باشد. گزینه‌های زیادی هست که می‌توانید به هر بودجه‌ای یکی از آنها را انتخاب کنید. تاثیر موبایل مارکتینگ هم در مقایسه با هزینه آن خیلی زیاد است. مثلا تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی خیلی ارزانتر از تبلیغات در تلویزیون است.
موبایل مارکتینگ در لحظه به دست مشتریان می‌رسد، فرقی نمی‌کند کجا هستند. بازاریابی رادیو و تلویزیون تنها زمانی موثر است که مشتری جلوی تلویزیون باشد.
معایب موبایل مارکتینگ
نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی و نحوه استفاده از اطلاعات مطرح است، مخصوصا اگر شرکت‌ها اطلاعات افراد را بدون اجازه آنها ذخیره کنند. اگر از اطلاعات افراد به درستی مراقبت نشود، ممکن است در راه‌های نادرست مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
همچنین ممکن است مکان فعلی فرد یا جایی که می‌رود که در دسترس افراد نادرست قرار بگیرد.
یک عیب بزرگ بازاریابی موبایلی، این است که پتانسیل افزایش هزینه‌های کاربر را دارد. مثلا اگر یک کمپین، کاربری را به سمت تماشای ویدئویی ببرد که به داده‌های زیادی نیاز دارد و کاربر ندانسته این کار را انجام دهد، ممکن است این مساله منجر به هزینه‌های سنگینی برای کاربر شود.
همچنین موبایل مارکتینگ باید از همان ابتدا، کامل و بی نقص باشد. از آنجایی که کاربران فضای توجه کوچکتری دارند و شرکت‌های متعدد در تلاشند تا توجه آنها را جلب کنند، یک برنامه بازاریابی موبایلی ضعیف شکست می‌خورد. به همین خاطر، برنامه موبایل مارکتینگ شما باید کامل و بی نقص باشد.
نحوه اجرای بازاریابی موبایلی در کسب‌وکار
برای اینکه موبایل مارکتینگ را با موفقیت در کسب‌وکارتان اجرا کنید و به نتیجه مطلوب برسید، کافیست به صورت زیر پیش بروید.
یک وب‌سایت موبایل راه‌اندازی کنید
مردم از گوشی‌های موبایل‌شان تقریبا برای تمام کارهای روزمره استفاده می‌کنند، پس مهم است که وب‌سایت خود را طوری طراحی کنید که روی صفحه گوشی به خوبی نشان داده شود. اگر هم از قبل وب‌سایت دارید، می‌توانید به کمک خدمات شرکت‌های مختلف، مثل وردپرس، آن را قابل مشاهده روی موبایل کنید.
کسب‌وکارتان را در پلتفرم‌های مختلف راه‌اندازی کنید
راه‌اندازی کسب‌وکار در پلتفرم‌های مختلف، مثل اینستاگرام و یوتیوب، راه خوبی برای این است که کسب‌وکارتان را در دسترس افراد زیادی قرار دهید و کمپین‌های موبایل مارکتینگ اجرا کنید.
عمیق‌تر بروید
برای اینکه درک درستی از بازاریابی موبایلی داشته باشید، باید خودتان همه چیز را عمیقا تجربه کنید. با استفاده از پلتفرم‌های محلی شروع کنید و بعد هر جا که می‌روید، از اپلیکیشن‌های موجود برای پرداخت در رستوران و خرده فروشی، همه و همه استفاده کنید تا ببینید افراد چطور از موبایل‌شان برای تعامل با مشتریان و کسب‌وکارها استفاده می‌کنند. این کار کمک می‌کند کمپین موبایل مارکتینگ‌تان را به طور موثرتری طراحی کنید.
یک کمپین موبایل مارکتینگ شروع کنید
وقتی وب‌سایت‌تان را متناسب برای موبایل راه‌اندازی کردید و درک کردید که بازاریابی موبایلی واقعا چطور کار می‌کند، حالا نوبت این رسیده که یک کمپین تبلیغاتی موبایل برای کسب‌وکارتان راه بیندازید.
از کدهای QR استفاده کنید
کدهای QR که کدهای مربع شکل حاوی اطلاعات هستند، می‌توانند در مکان‌های مختلف قرار گیرند و قتی یک نفر با دوربین گوشی موبایلش آنها را اسکن می‌کند، به وب سایتی هدایت میشود که می‌تواند وب سایت کسب وکارتان، تبلیغات یا هر گونه اطلاعات مهم دیگری باشد. کدهای QR یک راه ساده و آسان برای معرفی کسب‌وکارتان هستند.
KPIهای موبایل مارکتینگ
معیارهای مختلفی در بازاریابی موبایلی مورد توجه قرار می‌گیرند که باید به آنها توجه کنید. این KPIها عبارتند از:
- نرخ کلیک (CTR): این نرخ به اندازه‌گیری تعداد کاربرانی می‌پردازد که بر روی تبلیغ موبایلی کلیک نموده‌اند و آن را با تعداد کل کاربرانی که این تبلیغ را مشاهده کرده‌اند، مقایسه می‌کند. هرچه رقم CTR بالاتر باشد، به معنای جذاب بودن تبلیغ و مرتبط بودن آن با نیاز کاربران هدف است.
- نرخ تبدیل: نرخ تبدیل نشان دهنده آن درصد از کاربرانی است که پس از کلیک بر روی تبلیغ، اقدام موردنظر، مثل خرید یا عضویت در سایت را انجام می‌دهند. به عنوان مثال اگر 200 کاربر روی تبلیغ کلیک کنند و فقط 10 نفر از آنها خریدی انجام دهند، در این حالت نرخ تبدیل تبلیغ شما 5 درصد خواهد بود.
- هزینه جذب مشتری (CPA): پارامتر CPA نشان‌دهنده میانگین هزینه‌های متحمل شده برای جذب مشتری جدید از طریق کمپین بازاریابی موبایلی است. محاسبه CPA راحت بوده و برای اندازه‌گیری آن باید کل هزینه‌های کمپین را بر تعداد تبدیل‌ها تقسیم کنید. مثلاً اگر یک کمپین بازاریابی موبایلی حدود 1000 دلار هزینه برداشته باشد و 50 تبدیل ایجاد کند، در این حالت CPA برابر با 20 دلار خواهد بود.
- نرخ تعامل: این نرخ نیز همان طور که از نامش پیداست، میزان تعامل کاربران با محتوای موبایلی را اندازه‌گیری می‌کند. معمولا زمانی که یک پست در شبکه اجتماعی با 1000 ویو، 100 لایک، 30 کامنت و 20 اشتراک‌گذاری مواجه میشود، می‌گویند این پست دارای نرخ تعامل بالایی است. البته این «بالا بودن» نسبی بوده و تعیین آن برعهده خود برند و کسب‌وکار است.
- نرخ پرش: این نرخ به درصد کاربرانی اشاره دارد که از یک سایت یا اپلیکیشن بازدید کرده و بدون تعامل بیشتر، آن را ترک می‌کنند. نرخ پرش بالا ممکن است به دلیل مشکلات مربوط به باگ‌های وب‌سایت و نرم‌افزار، مدت زمان بارگذاری محتوا و موارد این چنینی رخ دهد. مثلاً اگر هزار کاربر از صفحه فرود بازدید کننده و 700 کاربر بلافاصله آن را ترک نمایند، در این حالت نرخ پرش 70 درصد خواهد بود.
- نرخ نصب: نرخ نصب نمایانگر درصدی از کاربران است که به دنبال کلیک بر روی یک تبلیغ یا بازدید از صفحه مربوط به دانلود اپلیکیشن فروشگاه شما، آن را نصب کرده‌اند. اگر این تعداد برابر با هزار کاربر باشد و از این تعداد 100 نفر اپلیکیشن را دانلود کنند، نرخ نصب 10 درصد خواهد بود. البته ناگفته نماند که به طور مشابه می‌توانید نرخ حذف را نیز ارزیابی کنید! مثلاً اگر 1000 کاربر اپلیکیشن شما را نصب و در طول یک هفته 200 نفر از آنها، اپلیکیشن موردنظر را حذف کنند، نرخ حذف نصب برابر با 20 درصد خواهد بود.
مثال‌های استفاده از موبایل مارکتینگ
برای درک بهتر بازاریابی موبایلی در دنیای واقعی بیایید دو مورد را با هم بررسی کنیم.
اسنپ
یک نمونه موفق ایرانی استفاده از موبایل مارکتینگ، اسنپ است. اسنپ با استفاده از نوتیفیکیشن‌های پوش (Push Notification) در موبایل، کاربرانش را به استفاده دوباره از سرویس ترغیب می‌کند. مثلاً اگر مدتی از اپ استفاده نکرده باشید، پیام‌هایی مثل «برای سفر بعدی‌ات ۳۰٪ تخفیف داری» یا «کد تخفیف امروز فقط تا ساعت ۱۲» می‌فرستد. این کار باعث میشود کاربر دوباره اپ را باز کند، سفر ثبت کند، و وفاداری او به برند بیشتر شود.
این نوع بازاریابی موبایلی ترکیبی از اپلیکیشن + داده‌های رفتاری کاربر + پیام شخصی‌سازی‌شده است و در ایران توسط خیلی از پلتفرم‌ها مثل دیجی‌کالا، تپسی و کافه‌بازار هم اجرا میشود.
سامسونگ
سامسونگ با شرکت فناوری هندی InMobi همکاری کرده تا تبلیغات جذابی را برای معرفی Galaxy S6 ایجاد کند. این تبلیغات یک واحد تبلیغات شخصی شناسایی باتری را ایجاد می‌کرد که وقتی باتری موبایل خیلی کم می‌شد، محصول و خدمات را با یک دمو روی گوشی به کاربر نمایش می‌داد. این تبلیغات موبایلی بر قابلیت شارژ سریع باتری تاکید داشت و از کاربران می‌خواست گوشی‌هایشان را به روز کنند.
نتیجه گیری
بازاریابی موبایلی روشی مقرون‌به‌صرفه برای دستیابی به مخاطبان هدف از طریق تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌های دیجیتالی است. جایی که عموم مردم بیشتر وقت خود را در آنجا سپری می‌کنند! این شیوه بازاریابی در مقایسه با سایر شیوه‌ها دارای هزینه کمتری است و نرخ تبدیل بالایی دارد. البته برای دستیابی به نرخ تبدیل بالا به یک کمپین بازاریابی موبایلی جذاب نیاز دارید. نظر شما درباره بازاریابی موبایلی چیست؟ بازاریابی موبایلی را ترجیح می‌دهید یا همچنان معتقد به شیوه‌های سنتی بازاریابی هستید؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
سوالات متداول
بازاریابی موبایلی چیست؟
بازاریابی موبایلی به تبلیغات محصول یا خدمات از طریق تلفن‌های موبایل اشاره دارد.
انواع بازاریابی موبایلی کدام است؟
از جمله روش‌های موبایل مارکتینگ می‌توان به بازاریابی درون برنامه‌ای، بازاریابی پیامکی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی و بازاریابی مبتنی بر مکان اشاره کرد. در مقاله انواع مختلف را توضیح داده‌ایم.
