مدیر بازاریابی یا مدیر مارکتینگ نقش اساسی در رشد کسب‌وکار دارد. تبلیغ یک کسب‌وکار، محصول یا خدمات، اطمینان از ارسال پیام‌های مناسب جهت جذب مشتریان بالقوه و حفظ مشتریان موجود، از اصلی‌ترین وظایف مدیر مارکتینگ هستند.
مدیر مارکتینگ چیست؟
عنوان شغلی مدیر بازاریابی، معمولاً توسط یک متخصص بازاریابی حرفه‌ای انجام می‌شود. مدیران بازاریابی اغلب طیف وسیعی از فعالیت‌ها (ازجمله راه‌اندازی کمپین‌های بازاریابی، تبلیغات، بازاریابی ایمیلی، همایش‌ها و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی) را برنامه‌ریزی و نظارت می‌کنند؛ اما حجم وظایف و فعالیت‌های مدیر بازاریابی، به اندازه و ساختار شرکت بستگی دارد.
به عنوان مثال، مدیر بازاریابی یک شرکت کوچک‌تر معمولاً از رویکرد «همه‌چیز را باهم انجام می‌دهیم» استفاده می‌کند، درحالی‌که سازمان‌های بزرگ‌تر گروههای جداگانه‌ای برای بازاریابی دیجیتال، بازاریابی محصول و بازاریابی محتوا و حتی مدیر تبلیغات وجود دارد. این گروه‌ها رویکردهای خاص، اهداف و وظایف متفاوتی دارند. مدیر بازاریابی – صرف‌نظر از اندازه‌ی سازمان – باید بداند چگونه برنامه‌ها و کمپین‌های بازاریابی را ایجاد کرده، با سایر دپارتمان‌ها (مانند توسعه محصول و فروش) همکاری کند و نتایج بازاریابی را به هیئت‌مدیره گزارش دهد.
مدیران بازاریابی همچنین باید درک عمیقی از بازار، مخاطب هدف،نیازهای مشتریان و ویژگی‌های محصول یا خدمات ارائه شده، داشته باشند. انجام تحقیقات بازار و ایجاد پرسونای مشتری برای برنامه‌ریزی نحوه تعامل و همدلی با مشتریان هم ضروری هستند.
وظایف مدیر بازاریابی
مدیر بازاریابی تقریباً با تمامی کارمندان شرکت، در تعامل است. از وظایف مدیر بازاریابی غالباً این است که کمپین‌های بازاریابی موفقی را برنامه‌ریزی کند.
مدیران بازاریابی علاوه بر همکاری نزدیک با تیم بازاریابی خود، نماینده‌ی تیم بازاریابی در گروههای دیگر (مانند مدیر محصول، فروش یا پشتیبانی مشتری) نیز هست. هدف از همکاری مدیر مارکتینگ با سایر دپارتمان‌ها، یکپارچه‌سازی فرایند معرفی محصول، همسوسازی بخشهای فروش و بازاریابی و ایجاد کانال‌های جدید برای دسترسی به مشتریان است.
برخی از مدیران بازاریابی با افراد خارج از شرکت نیز در ارتباط هستند. این روابط مستحکم که با فروشندگان، شرکا و اعضای رسانه ایجاد می‌شود، فرصت‌های لازم برای افزایش آگاهی از برند و جذب مخاطبان را فراهم می‌کنند. درواقع، در شرح وظایف مدیر مارکتینگ، می‌توان به تبلیغات برای برند و معرفی محصول و خدمات به شرکت‌های دیگر هم اشاره کرد.
مدیران بازاریابی همچنین مسئول تلاش‌های بازاریابی و گزارش نتایج کمپین‌ها هستند. مدیران بازاریابی وظایف متنوعی را بر عهده دارند. اما موارد زیر، متداول‌ترین وظایف مدیر بازاریابی هستند:
پیاده‌سازی و اجرای استراتژی
مدیران بازاریابی از یک برنامه استراتژیک (که معمولاً توسط رهبر ارشد بازاریابی تعیین می‌شود) پیروی می‌کنند. این برنامه‌ها با هدف ایجاد و حفظ مزیت رقابتی تعریف می‌شوند. به‌علاوه مدیر بازاریابی وظیفه دارد تا با اولویت‌بندی فعالیت‌ها در نقشه راه بازاریابی، به اجرای این استراتژی‌ها کمک کند.
ایجاد برنامه‌ها و کمپین‌های بازاریابی
هر شرکتی می‌خواهد برنامه‌ها و کمپین‌های موفقیت‌آمیزی ارائه دهد. فرایند ساخت و برنامه‌ریزی این برنامه‌ها در شرح وظایف مدیر بازاریابی قرار می‌گیرد. یک مدیر مارکتینگ قوی، باید خلاقیت و نوآوری محتوا و اهداف استراتژیک شرکت را همسوسازی کند. مدیر بازاریابی همچنین وظیفه دارد تا ایده‌های جدیدی را برای برنامه‌ها و کمپین‌های آینده ارائه کند.
نظارت بر محتوا
تنظیم استراتژی تولید محتوا و ایجاد یک تقویم سرمقاله با هدف پشتیبانی از استراتژی‌های شرکت هم جز وظایف مدیر بازاریابی است. بررسی محتوا برای اطمینان از انتقال پیام و لحن مناسب، نگارش پست‌های وبلاگی، ویرایش تبلیغات و نوشتن توضیحات متا برای بهبود رتبه SEO هم ممکن است در زیرمجموعه‌ی شرح وظایف مدیر بازاریابی قرار بگیرد.
برنامه‌ریزی رویدادها
برخی از مدیران بازاریابی درگیر برنامه‌ریزی و ایجاد رویدادها هستند. از ارائه و معرفی محصولات جدید و برگزاری کنفرانس‌های گسترده گرفته تا کارهای کوچک‌تر مانند وبینارها، همگی جز وظایف مدیر بازاریابی هستند.
مدیریت ارتباطات خارجی
بسیاری از مدیران بازاریابی برای ارائه‌ی تبلیغات، با رسانه‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. به همین دلیل است که باید با مانند فروشندگان، شرکا یا آژانس‌های تبلیغاتی در تعامل باشند.
مدیریت پروژه‌ها، بودجه و افراد
مدیران بازاریابی علاوه بر مدیریت پروژه‌های خود، باید بودجه کمپین‌ها و ابزارهای خود را نیز مدیریت کنند. آنها همچنین اعضای تیم بازاریابی (مانند تولیدکنندگان محتوا یا طراحان گرافیک) را رهبری می‌کنند.
هماهنگی چندمنظوره تیم‌ها
مدیران بازاریابی باید سایرین را از برنامه‌های بازاریابی مطلع کرده و پاسخگوی تمامی نیازها و سوالات مرتبط با بازاریابی باشند.
پشتیبانی از فروش
مدیران بازاریابی اغلب در فرایند فروش هم کمک می‌کنند. این وظیفه طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود، از تولید مطالب آموزشی گرفته تا آموزش فروشندگان در مورد نحوه هدایت مؤثرتر مشتریان در طول سفر مشتری.
تجزیه‌وتحلیل داده‌های بازاریابی
مدیران مارکتینگ تأثیر همه فعالیت‌های خود را پیگیری، تجزیه‌وتحلیل و گزارش می‌کنند. آنها به دنبال روش‌هایی برای بهبود تلاش‌های خود و تعامل بهتر با مشتریان هستند. یک مدیر بازاریابی قوی باید رقبا را ارزیابی کرده، روندها و الگوهای صنعتی را گردآوری کند و به اشتراک بگذارد.
انواع مدیر بازاریابی
مدیران بازاریابی معمولا در یک محیط شرکتی کار می‌کنند و در صنایع مختلف فعالیت دارند. برخی از مدیران بازاریابی روی یک حوزه خاص بازاریابی تمرکز دارند. این حوزه‌های تخصصی عبارتند از:
افیلیت مارکتینگ: این مدیران روی روابط بین سازمان و همکاران بازاریابی‌اش تمرکز دارند که در ازای بالا بردن ترافیک سایت، پورسانت می‌گیرند.
مدیران بازاریابی برند: که هدف‌شان افزایش آگاهی از برند و هویت یک شرکت یا محصول است.
مدیران بازاریابی محتوا: که بر تولید محتوایی نظارت دارند که ترافیک وب‌سایت شرکت را افزایش می‌دهد.
مدیران بازاریابی دیجیتال: این مدیران بر کمپین‌های بازاریابی طراحی شده برای کانال‌های دیجیتال نظارت داشته و آنها را اجرا می‌کنند.
مدیر ارتباطات بازاریابی: که بر پیام‌های ارسال شده برای معرفی یک محصول یا برند به بازار نظار دارد.
مدیران بازاریابی محصول: که بر موقعیت یابی و برندینگ محصولات خاص نظارت دارند.
مدیران بازاریابی شبکه‌های اجتماعی: که مسئول حضور شرکت در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی هستند.
مهارت‌های مدیر بازاریابی
احتمالاً حدس می‌زنید که وظایف ذکرشده در بالا، به مهارت‌های متنوعی نیاز دارند. یک مدیر بازاریابی موفق موظف است تا مهارت‌های خود را در شرایط مختلف به کار بگیرد. به عنوان مثال ممکن است از تجزیه‌وتحلیل داده‌های خود برای نظارت بر KPIهای فروش و بازاریابی استفاده کنند یا از مهارت‌های متقاعدسازی خود برای برقراری ارتباط با اعضای رسانه استفاده کنند.
در ادامه به ذکر برخی از رایج‌ترین مهارت‌های سخت و نرم مدیر بازاریابی می‌پردازیم که در آگهی‌های استخدام شرح وظایف مدیر بازاریابی ذکرشده‌اند:
بودجه‌بندی
ارتباطات
همکاری
خلاقیت و کنجکاوی
تحلیل داده‌ها
همدلی
انعطاف‌پذیری
نوآوری
رهبری و سازماندهی
مهارت متقاعدسازی دیگران
برنامه‌ریزی
مدیریت پروژه
توانایی نوشتن
مهارت‌های فنی یا تخصصی دیگری مانند اتوماسیون بازاریابی یا بازاریابی موتورهای جستجو نیز ممکن است مورد نیاز باشد. اما در نظر داشته باشید که مدیران بازاریابی باید از آخرین فناوری، ابزارها و بسترهای بازاریابی مطلع باشند. این امر آنها را قادر می‌سازد تا ایده‌های موفقیت‌آمیزی را اجرا، کانال‌های جدید را شناسایی و پیغام‌های مناسبی را برای ارتباط مداوم با مشتریان تولید کنند. مدیران بازاریابی به عنوان مدیر تبلیغات باید بتوانند تبلیغات در موتورهای جست‌وجو را هم بشناسند و با آن کار کنند. فراموش نکنید که مدیر مارکتینگ باید دانش خود را در این حوزه مدام به روز نگه دارد. همیشه مطالعه و تحقیقات بازار داشته باشد و نیاز بازار بشناسد.
چطور مدیر بازاریابی شویم؟
خیلی از شرکتها دنبال شخصی هستند که حداقل مدرک کارشناسی مدیریت بازاریابی داشته باشد. اگر شما هم دوست دارید در زمینه بازاریابی فعالیت کنید و مدیر مارکتینگ شوید، باید یک سری اقدامات انجام دهید تا خودتان را برای این پست آماده کنید:
مهارت‌های مدیریت بازاریابی را در خودتان تقویت کنید
تحصیلات آکادمیک در رشته بازاریابی کمک می‌کند در این حوزه موفق باشید. علاوه بر تحصیلات و کسب تجربه، سعی کنید روز به روز به دامنه مهارت‌هایتان اضافه کنید. مهارت‌هایی مثل سخنرانی، مهارت‌های تحلیلی، سئو، تفکر انتقادی، مهارت‌های فنی، رهبری و مهارت‌های ارتباطی.
مدرک و گواهی معتبر بگیرید
اضافه کردن یک گواهی معتبر به رزومه‌تان کمک می‌کند متمایز از سایر داوطلبان به نظر برسید.
تمرین عملی داشته باشید
لازم نیست حتما شغل بازاریابی داشته باشید تا تجربه کسب کنید. می‌توانید در یکی از بخشهای بازاریابی، دستیار شوید یا برای گروههای غیرانتفاعی، خدمات مارکتینگ ارائه دهید.
نمونه کار (پورتفولیو) بسازید
نمونه کار شما باید شامل بهترین کارهایی باشد که در این رشته انجام داده‌اید. همان طور که مهارت‌های جدید کسب می‌کنید و با وظیفه اصلی مدیران بازاریابی آشنا می‌شوید، محتوایی تولید کنید و درباره کارهایتان توضیح دهید و نمونه کارتان را قرار دهید.
مسیر شغلی مدیر بازاریابی
مدیریت بازاریابی یک رشته پرتقاضا است که پیش بینی می‌شود تا سال‌های آینده رشد بیشتری داشته باشد. شرکت‌های می‌خواهند سهم بیشتری در بازار داشته باشند و به مدیران بازاریابی روی می‌آورند تا به آنها کمک کنند به اهداف‌شان برسند.
از آنجایی که خیلی از پست‌های مدیریت به تجربه کاری نیاز دارند، لذا بیشتر مدیران بازاریابی کارشان را به عنوان نماینده فروش، متخصص روابط عمومی، کارشناس بازاریابی یا هماهنگ کننده بازاریابی شروع می‌کنند و بعد به پست مدیریت می‌رسند. با کسب تجربه و آموزش بیشتر می‌توانید به کسب پست‌هایی مثل معاون بازاریابی یا رئیس دفتر بازاریابی فکر کنید.
نتیجه‌گیری
بازاریابی، عنصر جدایی‌ناپذیر کسب‌وکارهای امروزی است. به همین دلیل است که مدیر بازاریابی یکی از مهم‌ترین عناوین شغلی مورد نیاز هر شرکتی است. به‌طورکلی مدیر بازاریابی وظیفه‌ی برنامه‌ریزی کلیه تلاش‌های بازاریابی، نظارت بر اجرای آنها و گزارش نتایج را بر عهده دارند. در برخی موقعیت‌ها و بسته به اندازه شرکت مدیر بازاریابی، مدیر تبلیغات نیز هست. در شرکت‌های بزرگ هم مدیر بازاریابی باید توانمندی‌های مدیر تبلیغات را داشته باشد یا حداقل با آن آشنا باشد، چرا که تصمیم‌های بازاریاب و تبلیغات در یک راستا است.
سوالات متداول
مدیر مارکتینگ کیست؟
مدیر بازاریابی یک متخصص بازاریابی است که بسیاری از فعالیت‌ها، مثل کمپین بازاریابی، بازاریابی ایمیلی و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی را برنامه ریزی و نظارت می‌کند.
وظایف مدیر بازاریابی چیست؟
از جمله وظایف مدیر مارکتینگ، برنامه‌ریزی کمپین‌های بازاریابی موفق است. همچنین مدیر بازاریابی باید علاوه بر تیم بازاریابی، با سایر بخشهای شرکت هم همکاری نزدیکی داشته باشد. از دیگر وظایف مدیر بازاریابی می‌توان به گزارش نتایج کمپین‌ها اشاره کرد.
