خطای برنامه‌ریزی چیست؟ خطای شناختی (۲۱) از لیست سوگیری‌های شناختی

۲۶ درس رایگان

بر اساس معتبرترین مقالات دنیا

بر پایه علم روانشناسی

خطای برنامه‌ریزی چیست؟ درس بیست و یکم از سری سوگیری شناختی است، با خواندن این سری شما با خطاهای شناختی و سوگیری های آدم ها که نقش مهمی در تصمیم گیری ایشان ایفا می کند آشنا خواهید شد این دانش به شما در مذاکرات فروش و متقاعدسازی کمک خواهد کرد.

مشاهده درسنامه در انتهای مقاله

قسمت (21)  از لیست سوگیری‌های شناختی (ویدیو)؛ سوگیری خطای برنامه ریزی (Planning fallacy bias) یکی از خطاهای‌ ادراکی است که منجر به دست کم گرفتن زمان مورد نیاز برای انجام کاری و رسیدن به یک هدف می‌شود. به نظر شما یکی از بارزترین ویژگی‌های مشترک دولت‌ها، کسب و کارها و افراد چیست؟ همانطور که می‌دانید یکی از مشخصه‌های متداول همه آنها این است که برای پیش‌بینی کردن مدت زمان انجام یک پروژه وقت و هزینه صرف می‌کنند و علی رغم برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف تعیین شده گاهاً خطا می‌کنند و موفق به دستیابی به تارگت‌های خود نمی‌شوند. آیا می‌دانید علت این اتفاق چیست؟

 
در واقع همه آنها قربانی سوگیری شناختی خطای برنامه ریزی می‌شوند. 

خطای برنامه ریزی چیست؟

خطای برنامه ریزی یکی دیگر از انواع سوگیری های شناختی پر تکرار است که برای اولین بار توسط دنیل کانمن و آموس تورسکی در سال 1979 مطرح شد. طبق گفته‌ی این دو روانشناس برجسته این خطای شناختی به معنی دست کم گرفتن مدت زمان لازم برای انجام کاری در آینده است که تا حدی تحت تاثیر سوگیری شناختی اثر خوشبینی نیز می‌باشد. 

به بیان دیگر، خطای برنامه ریزی زمانی اتفاق می‌افتد که شما زمانی را که برای انجام دادن یک وظیفه نیاز دارید، کم اهمیت و دست کم در نظر می‌گیرید. شما فکر می‌کنید علت گرفتار شدن در چنین دامی چیست؟ 

یکی از بارزترین دلیل‌ها، افکار بلند پروازانه و خوش بینی است. از آنجایی که ذهن همه ما انسان‌ها تمایل دارد هر کاری را هرچه سریعتر انجام دهد، متاسفانه اغلب هیجان زده می‌شود و مقدار زمان لازمی را که برای رسیدن به خط پایان برای خودش در نظر دارد دست کم می‌گیرد. به علاوه، یکی دیگر از علت‌های چنین پیش آمدی این است که ما حضور و تاثیر عوامل داخلی و خارجی را در نظر نمی‌گیریم. 

به یاد داشته باشید این خطای شناختی می‌تواند آسیب قابل توجهی به اعتبار حرفه‌ای شما بزند و از نظر اقتصادی شما را متضرر کند. همچنین برنامه‌ریزی شما را نابسامان و غیر حرفه‌ای جلوه دهد. زمانی که شما یک سر رسید و موعد یک وظیفه و برنامه‌ای را از دست بدهید، به این معنی است که آنچه در آینده برایش برنامه‌ریزی کرده اید نیز باید به تاریخ و زمان دیگری موکول شود که منجر به ایجاد مشکلات جدی خواهد شد.

روش های جلوگیری از خطای برنامه ریزی

• از داده ها و اطلاعات پیشین خود استفاده کنید.

پیگیری و دنبال کردن برنامه‌های گذشته و واقعی اولین گام اساسی برای غلبه بر چنین مشکلی است. طبق گفته‌ی پروفسور Grushka-Cockayne از دانشکده تجارت دانشگاه ویرجینیا،

شما باید تاریخچه‌ی عملکرد خود را بنویسید و آن را پیگیری کنید زیرا با شروع چنین کاری حتی در انجام و برنامه‌ریزی برای کارهای پیچیده‌تر هم با سرعت بیشتری پیشرفت خواهید کرد. 

به طور مثال، وقتی شما در حال برنامه‌ریزی روی پروژه‌ای هستید که قبلاً هم مشابه آن را انجام داده اید، می‌توانید از مقدار زمانی که برای ارائه نتایج مشابه نیاز بوده است، استفاده کنید. 

• سررسید‌های معقول و واقع بینانه مشخص کنید.

آمار نشان می‌دهد اغلب افراد اگر کار مهمی داشته باشند آن را به موقع انجام می‌دهند و تعداد افرادی که زودتر از موعد آن را تمام کنند بسیار کم است. بنابراین برای موفق شدن و مقید بودن به زمان تحویل پروژه‌ها، تقویم و جداول زمانی واقع گرایانه تنظیم کنید. 

• حواس پرتی‌ها را به حداقل برسانید و بر تنبلی و اهمال کاری غلبه کنید.

اگر می‌خواهید از مسیر کاری که برایش برنامه‌ریزی کرده اید منحرف نشوید، باید تا حد امکان مواردی که موجب حواس پرتی‌تان می‌شود را نادیده بگیرید.

خطای برنامه ریزی چه تاثیری روی کسب و کار یک فروشنده دارد؟

هنگامی که یک فروشنده مکالمه تلفنی موفقی داشته باشد، ممکن است به دام خطای برنامه ریزی بیفتد که همین مقدار زمانی که صرف کرده، برای موفقیت پروژه‌های آینده هم کافی است؛ در صورتی که چنین نیست. خطای برنامه ریزی باعث می‌شود فروشنده تصور کند با تلاشی محدود در فاصله زمانی کوتاه همیشه به موفقیت دست پیدا می‌کند.

خطای برنامه ریزی و AI

وقتی داده‌های درست و دقیقی داشته باشید، AI کمک می‌کند اثرات سوگیری خطای برنامه ریزی را به حداقل برسانید. مثلا در مدل‌های یادگیری ماشینی، می توانید از داده‌های پروژه‌های گذشته استفاده کنید تا مدت زمان و هزینه پروژه‌های مشابه را تخمین بزنید. محققان مدل‌های ریاضی را ایجاد کرده‌اند تا خطاهای انسانی در برنامه ریزی و خوش بینی را در نظر بگیرند. هوش مصنوعی نه تنها می‌تواند به این فرآیند طولانی، سرعت ببخشد، بلکه می‌تواند یک رویکرد یکپارچه و دقیق‌تری را برای برنامه ریزی پیشنهاد دهد.
 

در عین حال که AI به کاهش اثر خطای برنامه ریزی کمک می‌کند، اما فراموش نکنید که مدل‌های AI خودشان هم می‌توانند تحت تاثیر داده‌هایی که دارند، قرار بگیرند. به این ترتیب امکان دارد، نسخه جدیدی از خطای برنامه ریزی به وجود آید که افراد بدون هیچ گونه بررسی، فقط به پیش‌بینی‌های AI اعتماد کنند. البته که این کار هم با اثرات منفی همراه است. پس بهتر است همیشه، حتی وقتی از AI استفاده می‌کنید، داده‌ها را به دقت بررسی کرده و از درستی آنها مطمئن شوید و بعد تصمیم بگیرید.

نکته‌ی فروش: 

در نظر گرفتن وقت مناسب و کافی برای انجام دادن وظایف، رمز موفقیت است. به جای اینکه حداقل تلاش خود را بکنید و توقع حداکثر نتیجه را داشته باشید، برای هر کاری زمان مشخصی اختصاص دهید تا مطمئن شوید بهترین کار ممکن را در اسرع وقت انجام داده اید.
 

×